Berlin'de Yeşiller'den kamuda başörtüsü yasağına tepki

SİYASET

Almanya'da Yeşiller Partisi'nin Berlin grubu, başörtüsü takan Müslüman kadınlara ayrımcılık yaptığı ve kamu hizmetinde kariyerlerini engellediği gerekçesiyle Tarafsızlık Yasası'nın kaldırılmasını istiyor.

Berlin Eyalet Meclisi’ndeki Yeşiller Parti Grubu, kamu görevlilerinin görev başında dini semboller takmasını veya sergilemesini yasaklayan, “Tarafsızlık Yasası” olarak bilinen yasanın kaldırılması için bir önerge sundu.

2005’te yürürlüğe giren bu yasa öğretmenler, polis memurları ve yargı görevlileri gibi birçok kamu çalışanını kapsıyor ve daha önce de birçok kez yargıya taşındı.

Yasa, Müslüman kadın kamu görevlilerinin başörtüsü takmasıyla bağlantılı olarak yeni şikâyetlere konu olmaya devam ediyor. Ayrıca Yahudi erkeklerin takke (yarmulka) takmasını da yasaklarken, haç kolyesi gibi Hristiyan sembollerine izin veriyor.

Yasa destekçileri ise düzenlemenin belli bir grubu hedef almadığını, kamu görevini din veya ideolojiden ayırmayı ve sekülerliği sağlamayı amaçladığını savunuyor.

Ancak Berlin’deki Yeşiller Parti Grubu, bu yasanın “başörtüsü takmayı tercih eden kadınların kamu hizmeti mesleklerine erişimini engellediğini, bazı durumlarda bunu imkânsız hale getirdiğini” belirtiyor.

Yeşiller Partisi'nden Tuba Bozkurt, Tagesspiegel gazetesine yaptığı açıklamada, “Yüksek niteliklere sahip kadınlar, başörtüsü taktıkları için mesleklerini icra edemiyor. Bu ciddi bir sorun,” diyerek yasayı “fiili bir meslek yasağı” olarak nitelendirdi.

Yeşiller, bu girişimleriyle adalet, cezaevi ve polis teşkilatlarında başörtüsü takan kadınların da kamu görevlisi olarak çalışabilmesinin önünü açmak istiyor.

Ancak şubattaki federal seçimlerin ardından yönetim koalisyonu kuran merkez sağ Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) ve merkez sol Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) mevcut yasada bir değişiklik yapma niyetinde olmadığı belirtiliyor.

İki parti arasında üzerinde henüz tam olarak uzlaşı sağlanmamış olan mevcut koalisyon anlaşmasında, Tarafsızlık Yasası’nın, Federal Anayasa Mahkemesi’nin içtihatlarına uygun ve “mahkemede geçerli olacak şekilde yeniden düzenlenmesi” gerektiği ifadesi yer alıyor.

Tarafsızlık Yasası nasıl ortaya çıktı?

2015 yılında Almanya Federal Anayasa Mahkemesi, dönüm noktası niteliğinde bir karar vererek, başörtüsüne getirilen genel bir yasağın anayasayla bağdaşmayacağını belirtti. Mahkeme, böyle bir yasağın temel hakları orantısız şekilde kısıtlayacağına hükmetti.

Kararda ayrıca, başörtüsünün ancak okul huzurunu veya devletin tarafsızlığını tehdit etmesi halinde böyle bir yasağın gerekçelendirilebileceği ifade edildi.

Ancak Berlin Eğitim İdaresi, bu karardan yıllar sonra, yalnızca 2023 yılında geri adım attı. Daha önce, 2018 yılında başörtüsü taktığı için işe alınmayan Müslüman bir öğretmene eyalet makamları tarafından tazminat ödenmişti.

Öğretmene, Almanya'nın Genel Eşit Muamele Yasası (AGG) kapsamında yaklaşık 5.200 avro tazminat ödendi. İş mahkemesi bu durumu, dini ayrımcılık olarak değerlendirdi.

Bunun üzerine Berlin Senato İdaresi, tüm okullara bir yazı göndererek, "Tarafsızlık Yasası'nın birebir uygulanmasının" sonlandırıldığını ve Anayasa Mahkemesi kararının esas alınacağını bildirdi. Ancak okul huzurunu tehdit eden durumların ne olduğu hâlâ net olarak tanımlanmış değil.

Tarafsızlık Yasası’nın temeli, aslında 2003 yılında Federal Anayasa Mahkemesi’ne taşınan başka bir davaya dayanıyor. Afgan kökenli Alman öğretmen Fereshta Ludin, eğitimini tamamladıktan sonra Baden-Württemberg eyaletinde öğretmenlik yapmak istemiş ancak başörtüsü taktığı gerekçesiyle mesleğini icra etmesi engellenmişti.

Anayasa Mahkemesi, ilgili makamların ve alt mahkemelerin kararlarının öğretmenin temel haklarını —özellikle din özgürlüğü ve kamu görevine eşit erişim hakkını— ihlal ettiğine hükmetti.

Ayrıca mahkeme, Baden-Württemberg’de bu yasağı destekleyecek yasal bir dayanak olmadığını belirtti. Ancak, başörtüsü takmanın devletin tarafsızlık ilkesiyle çelişebileceğini de kabul etti.

Alman yasalarına göre, öğretmenlerin okullarda başörtüsü takıp takamayacağına her bir federal eyaletin kendisi karar veriyor. Bu bağlamda Berlin ve yedi başka eyalet, Tarafsızlık Yasası'nı yürürlüğe koydu.

euronews.com