GÜRER: Ticaret: 71 Şüpheli, Tarım: Sıfır Vaka! Hangi Bakanlık Haklı?

GÜNDEM

ÖMER  FETHİ GÜRER’İN SORULARI

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a yönelttiği sorular şu şekilde:

“Son beş yıl içerisinde Türkiye genelinde tespit edilen yasa dışı hayvan kaçakçılığı vakalarının sayısı kaçtır? Bu kaçakçılık olaylarında hangi tür yaban hayvanları ele geçirilmiştir?

Son beş yıl içinde yasa dışı hayvan ticareti suçlamasıyla yakalanan kişilerin yıllara göre sayısal dağılımı nasıldır? Bu kişilerin kaçı yabancı uyrukludur ve haklarında uygulanan cezai işlemler nelerdir?

2023 ve 2024 yıllarında Türkiye’ye yasa dışı yollarla sokulmak veya Türkiye’den kaçırılmak istenen yaban hayvanlarının türlere göre sayısal dağılımı nasıldır?

Hayvan kaçakçılığında en sık kullanılan ulaşım yollan hangileridir? Kaçakçılık vakalarında kara, hava veya deniz yolu taşımacılığı kullanımı ne düzeydedir?

Hayvan kaçakçılığı vakalarının en yoğun yaşandığı bölgeler veya iller hangileridir?

Ülkemizde yaban hayvanlarının yabancı uyruklu kişiler tarafından avlanmasına izin verilen av turizmi uygulaması halen devam etmekte midir? Av turizmi kapsamında yılda kaç yaban hayvanının avlanmasına izin verilmektedir?

Niğde Aladağlar’da son beş yıl içinde kaç yaban keçisinin avlanmasına izin verilmiştir? Bu kapsamda avlanan yaban keçileri için alman ücretin toplam miktarı nedir? Niğde Aladağlar’daki yaban keçisi popülasyonuna dair güncel bir veri bulunmakta mıdır?

Av turizmi için ülkemize gelip izinli olarak avlanan yabancı turistlerin ülkelere göre sayısal dağılımı nasıldır? Av turizminden elde edilen toplam gelir miktarı ne kadardır ve bu gelirler hangi amaçlarla kullanılmaktadır?”

TİCARET BAKANLIĞI’NIN YANITI

Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın verdiği yanıtta, son beş yılda yasadışı yaban hayatı kaçakçılığı kapsamında toplam 161 farklı olayda, 81.868 adet canlı ve ölü hayvan türleri ile çeşitli hayvan parçalarının ele geçirildiği belirtildi. En çok ele geçirilen türler arasında sülük, su kaplumbağası, arı gibi hayvanlar ve muhtelif yaban hayvanlarının post, kürk, deri ve diş gibi parçaları bulunuyor.

Bakanlığın açıklamasına göre, son beş yılda biyokaçakçılık suçlamasıyla toplam 214 kişiye işlem yapıldı. Bu kişilerin 90’ının yabancı uyruklu olduğu belirtilirken, cezai işlemlerin detayları 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu kapsamında açıklandı. İdari yaptırımlar ise 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve diğer ilgili mevzuata dayanılarak uygulandı.

Son beş yıldaki yıllık dağılımlar ise şu şekilde paylaşıldı:

Yıl	TC Uyruklu Şüpheli Sayısı	Yabancı Uyruklu Şüpheli Sayısı	Toplam Şüpheli Sayısı
2020	18	8	26
2021	17	14	31
2022	17	27	44
2023	45	26	71
2024*	27	15	42

(*) Veriler 18 Kasım 2024 itibarıyla güncellenmiştir.

Bakanlık ayrıca biyokaçakçılık olaylarının gerçekleştiği alanlar ve ele geçirilen türlerle ilgili detaylı bilgiler sundu. Yakalamaların %56’sının kara kapılarında, %35’inin ise havalimanlarında gerçekleştiği, kara kapılarında daha çok canlı hayvanların, havalimanlarında ise hayvan parçalarının ele geçirildiği ifade edildi. Vakaların en yoğun yaşandığı iller İstanbul, Artvin ve Şırnak olarak sıralandı.

TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI’NIN YANITI

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın üç ay önce verdiği yanıtta ise, son beş yılda biyokaçakçılıkla ilgili yakalanan toplam yabancı uyruklu kişi sayısının yalnızca 10 olduğu ve bu kişilere 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20’nci maddesi gereğince idari para cezası uygulandığı belirtildi. Bakanlık, 2023 yılında biyokaçakçılık kapsamında herhangi bir vakanın bulunmadığını, 2024 yılında ise yalnızca dört vakanın kaydedildiğini açıkladı. Bu vakalarda akrep, tarantula, örümcek türleri ve sincapların yurtdışına çıkarılmak istendiği ifade edildi.

Biyokaçakçılık vakalarının en çok görüldüğü iller ise İstanbul, Antalya, İzmir, Edirne, Hatay, Mersin, Adana, Artvin, Gümüşhane ve Kars olarak listelendi. Ayrıca, av turizmi kapsamında elde edilen gelirlerin koruma, kontrol ve yaban hayatını destekleme çalışmalarında kullanıldığı belirtildi.

TUTARSIZ VERİLER ORTAYA ÇIKIYOR

Ticaret Bakanlığının verileri ile Tarım ve Orman Bakanlığının verileri arasında dikkat çekici farklılıklar bulunuyor:

· Şüpheli Sayıları: Ticaret Bakanlığı, 2023 yılında 71 şüphelinin işlem gördüğünü belirtirken, Tarım ve Orman Bakanlığı yalnızca 10 yabancı uyruklu kişiye işlem yapıldığını ifade etti.

· Yoğun Bölgeler: Ticaret Bakanlığı, biyokaçakçılık vakalarının en yoğun yaşandığı illeri İstanbul, Artvin ve Şırnak olarak sıralarken, Tarım ve Orman Bakanlığı İstanbul, Antalya ve İzmir’i işaret etti.

· 2023 Verileri: Ticaret Bakanlığı 2023 yılında biyokaçakçılıkla ilgili şüpheli sayısını açıkça paylaşırken, Tarım ve Orman Bakanlığı aynı yıl için yaban hayvanlarına ilişkin bir vaka olmadığını iddia etti.

GÜRER: "BAKANLIKLAR ARASINDA KOORDİNASYON YETERSİZ"

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yasadışı yaban hayvan ve bitki kaçakçılığına ilişkin verdiği yanıtlar arasındaki tutarsızlıklara dikkat çekti. Gürer, çelişkiye vurgu yaptı: Gürer  

“Bakanlıkların birbirinden habersiz olduğu görülüyor. Ticaret Bakanlığı verileri  daha gerçeğe  yakın aktarırken, Tarım ve Orman Bakanlığı bu konuda bilgi eksikliği yaşıyor.Biyokaçakçılık  önemli coğrafyanızıa ait bitki ve hayvan varlığı başka ülkelere kaçırılarak  haksız ve yasa dışı iş yapılıyor. Çok ülke bu konuda koruyucu önmelm uyguluyor. Ülkemizde yakalamaların %56’sının kara sınır kapılarında, %35’inin havaalanlarında gerçekleştiği  verilerde  rastlanıyor. Bu bilineni kaçak yoldan götürülenler ise saptanamıyor. En çok kaçakçılık yapılan iller konusunda iki bakanlık farklı bilgiler sunuyor. Bu durum, biyokaçakçılığın yeterince takip edilmediğini ve bakanlıklar arasında sağlıklı bir koordinasyon olmadığını gösteriyor. Biyokaçakçılık ülke değerlerinin korunması adına ciddi biçimde takibi gerekiyor. Farklı dönemlerde  coğrafyaya özel  canlıların bitkilerin görürülüp  özellikle de endemik bit ki türlerine zarar verilmesi önenmelidir.”dedi

BIYOKAÇAKÇILIKTA CİDDİ RİSK

Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğini koruma noktasında daha etkin önlemler alınması gerektiğini belirten Gürer, şunları söyledi:

“Son beş yılda biyokaçakçılık kapsamında 214 kişi hakkında işlem yapılmış ve 90’ı yabancı uyruklu. Ancak, 2023 yılı için Ticaret Bakanlığı 71 şüpheli bildirirken, Tarım ve Orman Bakanlığı böyle bir vaka olmadığını söylüyor. Daha da çarpıcı olan, 2024 yılı için bugüne kadar 42 şüpheli hakkında işlem yapıldığı belirtilirken, iki bakanlığın rakamlarının birbiriyle örtüşmemesi. Bu çelişkiler, hem biyokaçakçılığın izlenmesinde ciddi sorunların olduğunu hem de Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğinin büyük bir risk altında olduğunu gösteriyor.”