AB, Suriye ile yeni sayfa açıyor: Yaptırımlara şartlı gevşetme

Güven Özalp'in haberi: AB, Suriye ile yeni sayfa açıyor: Yaptırımlara şartlı gevşetme

Brüksel'de bir araya gelen AB dışişleri bakanları, Suriye'ye karşı 14 yıldır uygulanan yaptırımlardan bazılarını gevşetme kararı aldı.

Bakanların üzerinde anlaştığı yol haritası gereği ilk etapta enerji, havacılık ve finans alanındaki yaptırımlar gevşetilecek.

AB dışişleri bakanlarının toplantısından çıkan yol haritası siyasi ilke kararı niteliğinde.

AB yetkilileri teknik çalışmaların önümüzdeki haftalarda tamamlanmasını öngörüyor. Bu çalışmalar tamamlandıktan sonra yaptırımlar gevşetilecek.

AB Dişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, benimsenen yaklaşımın Suriye ekonomisine ivme kazandırabileceğine ve ülkenin yeniden ayağa kalkmasına yardımcı olabileceğine vurgu yaptı.

Kallas, AB'nin yaklaşımını, "Hızlı hareket etmeyi hedeflerken durumun daha da kötüleşmesi halinde rotayı tersine çevirmeye hazır olduğumuzu da biliyorsunuz. Buna paralel olarak insani yardım ve toparlanma çabalarını da artıracağız" sözleriyle özetledi.

Olumlu adıma karşı olumlu adım

Üzerinde anlaşılan yol haritası gereği AB adım adım ve şarta bağlı olarak ilerleyecek.

Yeni Suriye yönetimi AB'nin beklentilerini karşılayan olumlu adımlar attığı sürece yaptırımları gevşetme yaklaşımı korunacak ve ilk aşamada gevşetilen yaptırımlara yenileri eklenebilecek.

Suriye, AB beklentilerini görmezden gelir ya da tersine adımlar atarsa Brüksel'in tutumu da olumsuza dönecek.

Gevşetilen yaptırımların tekrar tam şekilde devreye sokulması gündeme gelecek.

AB, Suriye yönetiminin insan haklarının korunmasına önem vermesini, kapsayıcı bir yaklaşım benimsemesini, yeni anayasa hazırlamasını ve mümkün olan en kısa sürede seçim düzenlemesini istiyor.

Suriye, en fazla yaptırım uygulanan ülkelerden biri.

Yaptırımların gevşetilmesi Suriye'yle diplomatik ilişkileri 2011'de kesen AB'nin bu ülkeye yönelik politikasında önemli bir dönemeç niteliğinde.

AB'nin gevşetme hamlesi hem Suriye ekonomisine yapacağı katkı hem de yeni yönetimin uluslararası alandaki meşruiyetinin güçlendirilmesi açısından önemli bulunuyor.

Üç sektör öncelikli

Finans sektörü AB'nin yaptırımlarla hedef aldığı sektörlerin başını çekiyor.

Bu alandaki yaptırımların ana amacı Esad rejiminin savaş makinesinin desteklenmesinin önüne geçilmesiydi.

AB sektöre ilişkin yaptırımları çok geniş bir yelpazeye yaydı.

Yeni yönetim ise AB'yle finansal bağları düzeltmek istiyor.

AB de finansal sektörün yeniden inşaya destek olmak, altyapının ve kamu hizmetlerinin doğru şekilde işlemesini sağlamak için kritik önemde olduğu görüşünü paylaşıyor.

Suriye'nin petrol ve doğalgaz endüstrisi başta olmak üzere enerji sektörü AB yaptırımlarında önemli yer tutuyor.

AB, Suriye ham petrol ve rafine petrol ürünlerinin satın alınmasını, ithalini ve taşınmasını yasaklamıştı.

Katı yaptırım politikasının da etkisiyle bir dönem günlük petrol üretimi 400 bin varil seviyesinde olan Suriye'deki mevcut üretimin yüz bin varilin altında olduğu belirtiliyor.

Elektrik üretimi de yaptırımlardan yoğun şekilde etkilendi.

Enerji ve elektrik altyapısı Suryelilerin günlük yaşamlarının iyileştirilmesi açısından önemli bulunuyor.

AB, ulaştırma sektörü için de sert yaptırım uyguluyor. Suriye Arap Havayolları gibi Suriyeli şirketlerin işlettiği uçuşların gerçekleştirildiği uçakların AB havalimanlarına inmesine izin verilmiyor.

AB ülkelerinden Suriyeli şirketlere jet yakıtı ihraç edilemiyor.

Suriye'ye giden kargo araçları da Avrupalı yetkililer tarafından yasaklı ürün taşıyıp taşımadıklarının tespit edilmesi için kontrol ediliyor.

Ulaştırma ülkenin dış bağlantılarının sağlanması açısından önemli görülüyor. AB özellikle Suriye'deki havalimanlarının tam operasyonel hale gelmesine öncelik veriyor.

Silah ambargosu devam edecek

AB, Suriye'ye silah ambargosunu sürdürüyor.

Şu aşamada bu alana ilişkin yaptırımlara dokunulması gündemde değil.

Kallas da bunu net şekilde dile getirdi.

Yaptırımlarla Esad ile çevresi ve yakın çalıştığı kişi ve kuruluşlar da hedef alınıyor.

Suriye'de kişi ve kurumlara yönelik yaptırım listesi son olarak Baas rejiminin çökmesinden iki hafta önce güncellenmişti.

AB'nin 25 Kasım 2024'te güncellediği listede yaptırım uygulanan birey sayısı 318, kurum sayısı ise 86'ydı.

AB, bu listeye ilişkin yaptırımları sürdürecek.

İnsani destek sürüyor

AB, Suriye'ye yoğun şekilde yaptırım uygulasa da bunlar, ülkenin herhangi bir noktasına insani yardım ulaştırılmasını engellemeyecek şekilde tasarlandı.

AB ve üye ülkeleri, 2011'den bu yana Suriye halkı için 35 milyar euro'nun üzerinde bir kaynağı harekete geçirdi.

AB, 2017'den bu yana her yıl düzenlediği, Suriye ve bölgenin geleceğini destekleme konulu Brüksel Konferansı'yla Suriye'yi uluslararası siyasi gündemde üst sıralarda tutmayı, ihtiyaç sahiplerine yardım etmeyi ve sivil toplumla diyalog kurmayı amaçladı.