Haberanaliz HASANKEYF’de…

Batman’ın Hasankeyf ilçesinin mücadelesi yarım asırlık geçmişe sahip. Tarihi 12 bin yıl önceye giden, nice akınlara, istilalara direnen Hasankeyf, yıllardır gündemde olan Ilısu Barajı’nın hızla yol alması ve neredeyse bitirilmek üzere olması sebebiyle artık yavaş yavaş sular altında kalmayı bekliyor. Dicle üzerindeki barajın inşaatının yüzde 98’i şu anda tamamlanmış durumda. Şu anda su tutma aşamasına geçilmiş vaziyet de.  Bu alandaki birçok tarihi eser başka alanlara taşındı. Ayrıca barajın hizmete girmesi ile sular altında kalacak olan kent merkezi yeni yerine taşındı. Hızla yeni kent imarlaşıyor ve pırıl pırıl binalar dikiliyor. Birkaç aya kadar Hasankeyf’in tamamen sular altında kalacak.

Diclenin kıyısında, zamanında medreseler, rasathane, darüşşifa ve diğer eğitim kurumlarıyla bölgenin ilim ve kültür merkezi olan Hasankeyf, ulaşım yolları ve ticaret merkezlerinin yer değiştirmesiyle günümüzde önemini yitirmiştir. İlçe, sahip olduğu zengin tarihsel yapılar nedeniyle 1981 yılında bütünüyle sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. GAP projesi kapsamında bulunan Ilısu Barajı nedeniyle bu tarihsel yapılar bütünüyle sular altında kalacaktır.Bu konuda çalışmalar Kültür Bakanlığı ve DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Hasankeyf'in ne zaman kurulduğu tam olarak bilinememekte. Şehrin jeopolitik yapısı çok eski bir yerleşim merkezi olduğu ihtimalini kuvvetlendirmekte. Bugün bile zaman zaman bazıları mesken olarak kullanılan çok sayıdaki mağaralar, insanların çok eski çağlarda burada yerleştiklerini göstermekte. Mevcut bilgilere göre, Hasankeyf kalesinin kurulması, MS. 4'üncü yüzyıla rastlamakta. Bu yüzyıl ortalarında, Diyarbakır çevresini ele geçiren Bizans İmparatoru Konstantinos, bölgeyi korumak amacıyla iki sınır kalesi inşa ettirmiş. Bu iki kaleden birisi Hasankeyf Kalesi. Kale, Sasanilere karşı siyasi bir önem kazanınca, daha sağlam bir şekilde yeniden tahkim edilmiş. Hasankeyf, MS. 639 yılında Emeviler tarafından fethedilmiş. Bu tarihten sonra; Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler, Artuklular, Eyyubiler ye Osmanlılar hâkimiyet kurmuşlar. Hasankeyf en parlak dönemini Artuklular döneminde yaşamış. Merkezde bu dönemden kalan pek çok tarihi eser mevcut.  Bölgeye hayat veren Dicle Nehri, yörenin iklimini de etkilemekte. Nehir kış aylarının ılıman geçmesini sağlamakta. Ortalama sıcaklık 25° C olup en yüksek ortalama ısı 40-43° C, en düşük ortalama ısı 6-8° C arasında değişmekte.

Harika bir doğal manzara, eşsiz bir tabiat örtüsü, tarih ve kültürel mirasın fışkırdığı, medeniyetin sembolü haline gelmiş bu yörede insanlar birbirinden güzel, samimi, sıcakkanlı ve içtenler. Tarihi çarşısı da taşınıyor ve tek tek yıkılıyor. 650 yıllık Er-Rızk Camisi’nin taşınma işlemleri de bitirilmek üzere. Şu ana kadar 6 tarihi yapı taşındı. ILISU barajında şu an 47 metreye ulaşılmış durumda ve su tutmaya başladı.

Türkiye'de geçen yıl ilk defa uygulanan projeyle Zeynel Bey Türbesi'nin baraj gölü alanından çıkarılarak Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na götürülmesinin ardından Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi, Orta Kapı, Kızlar (Eyyubi) Camisi Doğu ve Batı Bloku, Kızlar (Eyyubi) Camisi Kuzey ve Güney Duvarı, Süleyman Han Camisi külliyesi, başarılı bir şekilde taşınmıştı.