MERSİN BÜYÜKŞEHİR’DE SAYIŞTAY’A TAKILDI

1- Parasal Limitler Dâhilinde Yapılan Mal Alımlarında, Bütçeye Konulan Ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulunun Uygun Görüşü Alınmadan Aşıldığı tespit edildi

2- Birden Fazla Mal Kaleminden Oluşan Alımların Götürü Bedel Teklif Alınmak Suretiyle İhale Edildiği ortaya çıktı

3- Yazılım Hizmetinin Kamu İhale Kanunu’nda Öngörülen Şartlar Bulunmadığı Halde Doğrudan Temin Yöntemiyle Alındığı tespit edildi

YAPILAN DENETİMDE ORTAYA ÇIKAN USULSÜZLÜKLER VE HATALI İŞLER...

Parasal Limitler Dâhilinde Yapılan Mal Alımlarında, Bütçeye Konulan Ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulunun Uygun Görüşü Alınmadan Aşıldığı tespit edildi

Sayıştay raporunda, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendinde belirtilen parasal limitler dâhilinde yapılan mal alımı harcamaların yıllık toplamının 2021 yılı bütçesine bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unu, Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü alınmadan aşıldığını tespit etti.

Sayıştay raporunda, "4734 sayılı Kanun’un “Pazarlık usulü” başlıklı 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde idarelerin yaklaşık maliyeti 404.732,00 TL’ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarını pazarlık usulü ile temin edebileceği; “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde ise büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 121.405,00 TL’yi, diğer idarelerin 40.443,00 TL’yi aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlarını ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulü ile karşılanabileceği belirtilmektedir. Yine aynı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin (ı) bendinde; “Bu Kanunun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.” hükmü yer almaktadır. 31.12.2020 tarih ve 31351 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62’nci maddesinin (ı) Bendi Kapsamında Yapılacak Başvurulara İlişkin Tebliğ” in “Genel esaslar” başlıklı 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasında; Kanun’un 62’nci maddesinin (ı) bendine göre, Kanun kapsamında yer alan ve bütçe sahibi olan kamu idarelerinin; Kanun'un gerek 21’inci maddesinin (f) bendi, gerekse temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar hariç 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında yapacakları harcamalarda, bütçelerine bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unu, Kurulun uygun görüşü olmadan aşamayacağı, bu oran aşılarak Kuruma yapılan başvuruların reddedileceği” Üçüncü fıkrasında ise Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından, yıllık bütçelerine bu amaçla konulan toplam ödenek tutarının dikkate alınacağı; mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine bu amaçla konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı %10 oranının hesaplanacağı, ifade edilmiştir" hatırlatmasını yaptı.

Sayıştayca yapılan incelemede, 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ile 22’nci maddesinin (d) bendine göre yapılan mal alımlarında, görüleceği üzere bütçeye bu amaçla konulan ödeneğin %10’unun, Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü alınmadan aşıldığı tespit edildi. Bunun üzerine, Kamu İdaresi cevabında; Kamu İhale Kanunu ve ilgili Tebliğde belirlenen yasal sınırın aşılmayacağı ve 2022 yılı içerisinde %10 limitinin takibine başlandığı ifade edildi.

Sayıştay ise,“Büyükşehir Belediyesi tarafından 2021 yılı içerisinde 4734 sayılı Kanun’un 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında gerçekleştirilen mal alımlarında, bütçeye bu amaçla konulan ödeneklerin %10’u tutarındaki sınırın, Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü alınmadan aşılması hususu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Genel Tebliği hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir” dedi.

Birden Fazla Mal Kaleminden Oluşan Alımların Götürü Bedel Teklif Alınmak Suretiyle İhale Edildiği ortaya çıktı

Sayıştay tarafından Mersin Büyükşehir Belediyesin de, Birden fazla mal kalemini içeren “Güvenlik Kamera, Kayıt ve İzleme Sistemleri Montajlı Mal Alımı” ve “Güvenlik Kamera Sistemleri Montajlı Mal Alımı” ihaleleri, her bir mal kaleminin adı, birimi ve miktarını içerecek şekilde birim fiyat teklif alınmadan, işin tamamının tek kalem olarak götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edildiği tespit edildi.

Raporda, “4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşme Kanunu’nun “Sözleşme türleri” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme düzenleneceği belirtilmiştir. Kanun'un (c) bendinde de; mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme düzenleneceği, hükümlerine yer verilmiştir. Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Temel ilkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “birden fazla mal kaleminden oluşan ihaleler, birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilir” denilmektedir. Yönetmeliğin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 52’inci maddesinde de; başvuru ve teklif mektuplarının, bu Yönetmelik’in ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanacağı, ancak birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerde teklif mektuplarının, birim fiyat teklif mektubu esas alınarak hazırlanmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Kamu İhale Genel Tebliği’nin Mal alımlarında dikkat edilecek “Diğer hususlar” başlıklı 62.1. maddesinde; birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerin, birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirileceği ifade edilmiştir. Mal alım ihalelerinin ihale dokümanları incelendiğinde, her iki sözleşmenin 6’ncı maddesinde; “Bu sözleşme birim fiyat sözleşme olup, idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı olan… bedel üzerinden akdedilmiştir.” denilmektedir. Her iki ihalede, ihale dokümanı eki birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, ihaleler birden çok mal kalemi içermesine rağmen işin adı yazılmış ve miktarı bir adet olarak belirlenerek götürü bedel teklif sunulması sağlanmıştır. Aşağıdaki tabloda her iki ihalenin birim fiyat teklif cetvellerine yer verilmiştir. İhalelere ait teknik şartnameler incelendiğinde; temin edilecek malların teknik gerekliliklerinin tanımlandığı ve mal kalemlerinden ne kadar miktarda temin edileceğine yer verildiği görülmüştür. İstekliler teklifleri teknik şartnamede yer alan mal kalemi özelliklerine ve adetlerine göre vermişlerdir. Teknik şartname dokümanlarında ihaleler kapsamında kamera, kayıt cihazı, harici bellek, anons sistemi, fiber switch, kablo, pano, kabinnet vb. birçok mal kalemi teknik gerekliliklerine ve temin edilecek adetlerine yer verilmiştir. Ayrıca söz konusu malların montajının yapılacağı belirtilmiştir. Ancak İdare tarafından ihale dokümanında sunulan birim fiyat teklif cetveli tablodan görüleceği üzere tek kalem olarak belirlenmiş ve götürü bedel olarak işin tamamına teklif verilmesine neden olunmuştur. İdare tarafından söz konusu ihalelerin teknik şartnamelerinde güvenlik kamerası teminine ilişkin ihtiyaç duyulan malzemelerin miktarı cinsi ve birimine yer verilmiş olmasına rağmen, birim fiyat teklif cetvelinde bahsi geçen malzemelerin ayrı ayrı fiyatlandırılmasına imkan verilmemiş ve tek bir kalem üzerinden toplu fiyat alınmıştır. İdarenin teknik şartnamede yer verdiği mal kalemlerine, birim fiyat teklif cetvelinde yer verilmeyerek, götürü bedel usulü teklif alınması işin birim fiyatlı olmasının önüne geçmiştir” denildi.

Kamu İdaresi cevabında; gerçekleştirilen ihalelerde birim fiyat teklif cetveline mal kalemlerinin sehven eklenmediği, bundan sonra yapılacak mal ve hizmet alımlarında birim fiyat teklif cetvellerinin mevzuata uygun olarak hazırlanacağı ifade edildi.

Sayıştay ise, “Birden çok mal kalemini içeren mal alım ihalesinin mevzuata aykırı olarak götürü bedel teklif almak yoluyla ihale edilmesi sonucunda, ihalede temin edilen mal kalemlerine istekliler tarafından ne kadar teklif edildiği bilinememektedir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde göre, birden çok mal kalemini içeren mal alım ihalelerinin birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilmesi gerekmektedir” notunu düştü.

Yazılım Hizmetinin Kamu İhale Kanunu’nda Öngörülen Şartlar Bulunmadığı Halde Doğrudan Temin Yöntemiyle Alındığı tespit edildi

Sayıştayca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen şartlar bulunmadığı halde, yazılım hizmeti alımının Kanun’un 22’nci maddesinin (c) bendine göre doğrudan temin yöntemiyle yapıldığı tespit edildi.

Raporda, “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinde ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin yöntemine başvurulabilecek ihtiyaç halleri belirtilmiştir. Bu ihtiyaç hallerinden biri maddenin (c) bendinde; “Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması.” olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, 22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 sayılı Kanunun 22’nci maddesinin (c) bendi uyarınca mal ve hizmetlerin ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden temini” başlıklı 22.4.1.1’inci maddesinde de belirtilen alımlarla ilgili uygulamaya ilişkin temel düzenlemeler yapılmıştır. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (c) bendi uyarınca doğrudan temin sözleşmesi imzalanabilmesi için;

-Söz konusu alımın, daha önce alımı yapılan mal veya hizmete, mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olması,

-Daha önce sözleşmeye bağlanmış asıl işin kapsam ve miktarının, idarenin ihtiyacını karşılayacak şekilde tespit edilmiş olması,

-Toplam sürenin üç yılı geçmemesi,

-İhtiyaca ilişkin asıl sözleşmeye bağlanan mal ve hizmet alımıyla ilgili olarak önceden öngörülmemekle birlikte ihtiyacın gereği olarak ortaya çıkması ve tamamlayıcı nitelikte bir alım olması,

-Temine konu olacak mal ve hizmet alımları arasında kabul edilebilir doğal bir bağlantı bulunması,

Gerekmektedir”, tespitlerinde bulundu.

Yapılan incelemede ise ; “Pazarlık usulüyle 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendine göre, sistem yönetimi, sicil bilgi sistemi, adres bilgi sistemi, performans izleme ve takip modülü ve masam uygulaması yazılımlarının temini amacıyla “Akıllı Şehir Yönetim Platformu Hizmet Alımı” ihalesi gerçekleştirildiği ve 16.04.021 tarihinde 389.000,00 TL bedel ile sözleşme imzalandığı; daha sonra 13.07.2021 tarihinde, ilk alımın yapıldığı yüklenici ile “4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (c) bendine göre, yeni modüller eklenerek mevcut yazılımın genişletilmesi, tüm yazılımların tek bir altyapıda kullanılması, geliştirilmesi, güncellenmesi ve bakımlarının yapılması amacıyla 3.750.000,00 TL bedelle “Akıllı Şehir Yönetim Platformuna Yeni Modüller Eklenmesi, Mevcut Yazılımlarımızın Entegrasyonu, Bakımı, Desteği ve Güncellenmesi Hizmet Alımı İşi” doğrudan temin sözleşmesi imzalandığı, görülmüştür. İlk ihale şartnamesinde, sistem yönetimi, sicil bilgi sistemi, adres bilgi sistemi, performans izleme ve takip modülü ve masam uygulaması yazılımlarının temininin yanı sıra, sunulan hizmetlerin nüfus ve vatandaşlık işleri web servisi, ulusal adres veri tabanı ve hitap hizmet dökümleri ile entegrasyonunun yapılacağı, doğrudan temin teknik şartnamesinde ise, mevcut akıllı şehir yönetim platformuna, analitik bütçe ve muhasebe uygulaması, satın alma ve stok takibi, maaş uygulaması, özlük uygulaması, ilan ve reklam takip uygulaması, zabıta takip uygulaması, hukuk işleri uygulaması, mobil uygulama, akıllı otopark takip sistemi gibi toplamda 32 yeni modül eklenmesi ve 12 kurum içi veya kurum dışı yazılıma entegrasyonun sağlanması işlerinin yaptırılacağı, ayrıca mevcut ve eklenen modüllerin bakımı, desteği ve güncellenmesi hizmet alımlarının da yapılacağı belirtilmektedir. İlk hizmetin alındığı pazarlık usulü ve akabinde imzalanan doğrudan temin sözleşmeleri birlikte değerlendirildiğinde, asıl işin kapsam ve miktarının idarenin ihtiyacını karşılayacak şekilde önceden tespit edilmemiş olduğu, pazarlık usulü ile yapılan sözleşmede 5 adet modül yazılımı ihtiyacı belirlenmişken, yeni doğrudan temin sözleşmesinde modül yazılım ihtiyacının 32’ye çıkarıldığı, doğrudan temin kapsamında edinilen yazılımların asıl iş kapsamında edinilen yazılımları tamamlayıcı nitelikte olmadığı, birçoğunun başlı başına ayrı bir yazılım olduğu nu ortaya çıkardı.

Kamu İdaresi cevabında ise; mevcut yazılımların ihtiyacı karşılamaması, Belediyenin akıllı şehir vizyonu gereği kurum bünyesinde hali hazırda kullanılan 50’nin üzerinde farklı sistemin mevcut yapısı ile birlikte birbirine entegre olarak tek bir ana platformdan yönetilmesi ve raporlanması ihtiyacı doğurması nedeniyle “Akıllı Şehirler Yönetim Platformu Hizmet Alımı” işinin gerçekleştirildiği ifade edilmiştir. Söz konusu hizmet alımı ile Mersin Büyükşehir Belediyesinde kullanılan tüm yazılımların tek bir platformda birleştirilerek mevcut sistemler korunarak konsolide edilmesi, tek bir yönetim ekranı ile tüm yazılımlardan gelen verilerin tek bir ekranda izlenmesi ve karar destek mekanizması oluşturulmasının planlandığı ancak sistemin alınması, kurulması ve kullanılmasıyla entegrasyon sürecinin tamamlanamadığı, farklı mimariye sahip yazılımların birbirleri ile tam entegrasyon sağlayamadığı, tutarlı raporlar üretemediği belirtilmiştir. Yaşanan entegrasyon uyumsuzluğunun iş süreçlerini etkilememesi, işlerin aksamaması ve 2022 mali yılına yetiştirilmesi amacıyla ilk alım yapılan tüzel kişiden 2. alım planlandığı ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 22'inci maddesinin ( c ) maddesi usulünde belirtilen ve bulguda yer verilen tüm şartların sağlanarak 13.07.2021 tarihinde asıl iş sahibi tüzel kişiden doğrudan temin yöntemiyle sözleşme imzalandığı belirtilmiştir. Ayrıca bundan sonraki yapılacak alımlarda mevzuat hükümlerinin uygulanmasında gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade etti.

Sayıştay ise, “İlk alım yapılan asıl işin tutarı 389.000,00 TL iken akabinde asıl işin sahibi tüzel kişi ile imzalanan doğrudan temin sözleşmesi 3.750.000,00 TL tutarındadır. Sadece sözleşme tutarları ele alındığında dahi ilk alım yapılan asıl işin kapsam ve miktarının İdarenin ihtiyacını karşılayacak şekilde tespit edilmediği anlaşılmaktadır. Bulgumuzda da belirtildiği üzere pazarlık usulü ile yapılan ilk sözleşmede 5 adet yazılım modulü ihtiyacı belirlenmiş ve edinilmişken, akabinde imzalanan doğrudan temin sözleşmesinde 32 adet yazılım modülünün edinildiği görülmektedir. Burada işin kapsam ve miktarının İdare ihtiyacını karşılayacak şekilde tespit edildiğinden bahsedilemeyecektir. Yine İdarenin savunmada belirttiğinin aksine yeni alınan yazılım modülleri tamamlayıcı nitelikte değildir. Doğrudan temin kapsamında edinilen yazılımların asıl iş kapsamında edinilen yazılımları tamamlayıcı nitelikte olmadığı, birçoğunun başlı başına ayrı bir yazılım olduğu görülmektedir. İdare savunmasında tamamlayıcı olduğu iddia edilmesine karşın savunmanın bir bölümünde de asıl iş kapsamında alınan yazılımlarla eski yazılımların entegrasyon sorunundan kaynaklı sebeplerle yeni yazılımlara ihtiyaç duyulduğu ifade edilmiştir. Ortada bir entegrasyon sorunu mevcuttur ancak ilk alım yapılan yazılım modüllerini tamamlayıcı nitelikte bir alım söz konusu değildir. Asıl işin kapsam ve miktarının İdarenin ihtiyacını karşılayacak şekilde tespit edilmemiş olması ve doğrudan temin kapsamında edinilen yazılımların asıl iş kapsamında edinilen yazılımları tamamlayıcı nitelikte olmamasına karşın 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (c) bendi uyarınca doğrudan temin usulü kullanılması mevzuata aykırıdır. 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (c) bendi uyarınca doğrudan temin usulünün kullanılabilmesi için mevzuat hükümlerinde yer alan ve yukarıda yer verilen tüm şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir” diyerek uyarı ve ikazını yaptı.

haberanaliz.net / ÖZEL