ÇALTICAK KIYI KUMULLARI

Çaltıcak kıyı kumulları, Antalya’nın batısında yer alır. Bu kumullar kuzeyde Küçük Çaltıcak ve güneyde Büyük Çaltıcak kumullarıdır. Her 2 kumul arasında kuş uçuşu 980 m mesafe var. Büyük Çaltıcak, Akyarlar tünelinin kuş uçuşu 850 m kuzeyinde. Büyük Çaltıcak Beldibi kumsalının kuş uçuşu 4600 m kuzeyinde ve Antalya Büyük Limanının kuş uçuşu 5750 m güneyinde.

Büyük Çaltıcak kıyı kumulu 650 m uzunluğunda ve en geniş yeri 100 m, Küçük Çaltıcak kıyı kumulu 178 m uzunluğunda ve en geniş yeri 90 m olan bir yerdir.

Büyük Çaltıcak kumulunu, 29 Haziran 1988’de Fransız Prof. Dr. Jean-Marie Géhu ve İspanyol Prof. Dr. Manuel Costa ile araştırdık. Bu araştırmamızda Büyük Çaltıcak kıyı kumulunda 4 bitki topluluğu tespit ettik. Bunlar;

1.     Salsolo – Cakiletum aegyptiacae
2.     Salsolo – Euphorbietum peplis
3.     Ononidetum hispanicae
4.     Matthiolo bicornis – Silenetum kotschyi

Bu bitki topluluklarından 4’üncüsünü dünyada sadece Türkiye kıyılarına özgü bir topluluk olarak bulduk. Bu bitki topluluğu Türkiye kıyılarında Muğla (Fethiye) ve Antalya’da (Kemer, Göynük, Çaltıcak ve Yeşilöz) bulunmakta.

Bu bitki topluluklarından 3’üncüsü 1977 yılında tarafımdan dünyada sadece Türkiye kıyılarına özgü olarak bulunmuştu. Bu bitki topluluğu Türkiye kıyılarında ise Antalya (Kemer, Göynük ve Çaltıcak) ve Mersin’de (Taşucu ve Susanoğlu) bulunmaktadır.

Bu bitki topluluklarından 1 ve 2’ncisi daha önce Avrupa kıyılarında da tespit edilmişti. Ancak bu bitki toplulukları denizden sonraki ilk kuşak olan plaj kuşağında bulundukları için insan çiğnemelerinin en fazla etkisi altında olup kıyı kumullarında ilk kaybolan bitki topluluklarıdır.

Büyük Çaltıcak kıyı kumulu sahip olduğu 4 bitki topluluğu ve bunlardan 2’sinin dünyada sadece Türkiye’ye özgü olan bitki topluluğu olması yanında az rastladığımız kıyı kumul arkasında ormana sahip olması ile de değerli bir alanımız idi. 1988 yılındaki incelememizde kıyı kumulunda biyolojik zenginliğinin gelişme yönünde olduğunu tespit etmiştik.

Ancak 1988 yılında Gazipaşa, Alanya, Belek, Beldibi, Göynük, Kemer kıyı kumulları ve arkasındaki hızlı yapılaşma karşısında bu kumul küçüklüğü nedeniyle o yıllardaki rant paylaşımından geçici olarak uzak kalmıştı. Ancak bu kıyı kumulunun bugünkü durumunu tahmin edebilmek için, Google Earth uydu görüntüleri yanında, internet taramasında yeteri kadar video görüntüleri, fotoğraf, gazete haberi ve yazı bulduk.  Bu belgelerde Büyük Çaltıcak kıyı kumulunda gördüklerimizden bazıları;

• Kıyı kumulunda bir yol ağının oluşturulduğu
• Bu yol ağında denizin içine kadar arabaların girdiği
• Kumulun güneyinde betonarme plaj tesisi ve tuvaletlerin olduğu
• Plaj tesisinin yakınında yazın üzeri kapatılarak kapalı alana dönüştürülen demir iskeletin olduğu
• Kuzeyde 2 yerde beton soyunma kabinlerinin olduğu
• Plajın birçok yerine boruların getirilip duş yerleri yapıldığı
• Yazın bez ile kapatılan, kumul ortasında çok uzun, güney ve kuzeyde büyük yuvarlak ve diğer birçok yerde daha küçük demir şemsiye iskeletlerinin olduğu
• Çoğunluğu gerideki kızılçam ormanında olmak üzere kumulda da denize kadar tahta masaların konulmuş olduğu
• Kumulun güneyinde iskelenin yapıldığı

Antalya-Kemer karayolunun kenarındaki bu kumulun özellikle sıcak mevsimde;

• Denize girmek için kullanıldığı
• Piknik yeri olarak kullanıldığı
• Gezi tekneleri ve yatların geldiği
• Konser mekânı olarak kullanıldığını görüyoruz.

Bu 2 kumul da maalesef Çevre ve Orman Bakanlığı’nın koruması (!) altında. Geçen yıl bakanlık araç başına 8 TL alarak görevini yapmış. Kumula giren 8 TL verdiği için istediğini yapma hakkına sahip olmuş ve Bakanlık da bu parayı verenlerin memnuniyeti için kumulda yapılaşmalara izin vermiş. Basında çıkan haberlere göre Bakanlık önümüzdeki günlerde bu kumulları ihale yoluyla işletmeye verecekmiş. Kıyı kumulu denince “Koruma” nın akla gelmediği Çevre ve Orman Bakanlığından ancak bu beklenebilir. Antalya Meslek Odaları 12 Haziran 2009’da yayınladığı basın açıklamasında “Büyük ve Küçük Çaltıcak dâhil bazı kıyı alanlarının iktidara yakın kişilere peşkeş çekilmesi durumunda yasal yollara başvurulacağı” açıklanmış.

Türkiye’de maaşlarını halkın vergilerinden alan, korumadan sorumlu binlerce bakanlık memurunun gözü önünde kıyı kumulları teker teker yok ediliyor ve hiç birinde vicdani bir rahatsızlık sonucu tedbirler getirme çabası bulunmamakta. Türkiye’de acaba sadece kıyı kumulları mı yok oluyor? Kıyı kumulları ile birlikte yok olan başka değerlerimiz acaba hiç yok mu?