GÜRECE KIYI KUMULU

Gürece kıyı kumulu; Çanakkale’de Lapseki ilçesinde Gürece Köyünün kuzeyinde yer alır. Kumul, Kavalı Burnunun doğusunda kuzeybatı-güneydoğu istikametinde uzanmakta. Kumul, doğusunda akan Üstünlü ve Kirazlı derelerinin taşıdığı toprak malzemesi ile oluşmuştur.

Bu kıyı kumulunu Fransız Prof. Dr. Jean-Marie Géhu ile 15 Temmuz 1987’de araştırdık. Araştırmamızda kıyı kumulunda 2 bitki topluluğu tespit ettik. Bunlar;

1. Salsolo - Cakiletum aegyptiacae
2. Eryngio maritimi - Elymetum farcti

1’inci bitki topluluğu 1981 ve 2’nci bitki topluluğu 1987 yılında başka ülkelerde bulunduktan sonra, bu bitki topluluklarının Türkiye’de de var olduğunu 1989’da tespit ettik.

1’inci bitki topluluğu; İbrice (Edirne), Çoruk (Balıkesir) ve Ilgardere ile Gürece (Çanakkale) de, 2’nci bitki topluluğu; Çamoba, Hisarlık ve Gürece (Çanakkale) ve Denizkent (Balıkesir) de tespit ettik.

1’inci bitki topluluğu; kıyıdaki ilk kuşak olan tuz ve organik maddeli plaj kuşağının gerisinde bulunur. Bu bitki topluluğu başlıca Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunmakla birlikte Marmara kıyılarına da girmiştir.

2’nci bitki topluluğu; yüksek plajlar ve arkasındaki kumul kuşağında bulunur. Çok çakıllı plajların gerisinde bulunmaktadır.

Google Earth uydu görüntülerini incelediğimizde, 2070 m kesintisiz ve güneydoğusunda ise 670 m civarındaki bir kıyı şeridinde kesintili kıyı kumulları bulunmakta. Kumulun genişliği güneyde 50 m’ye yaklaşsa da kumul çok dardır. Tüm gerisi yapılaştığından, kumulun gerçek genişliği uydu fotoğrafından ölçülememekte.

Bulduğumuz çok az sayıdaki fotoğrafa göre yazlık konutlar denizin gel-git sınırından itibaren kumulun üzerine yapılmıştır. Kumul bitki örtüsünün esas gelişme kuşağı, yazlık konutlarla işgal edilmiştir ve 1987 yılında araştırma yaptığımız kuşak, bu kuşaktı. Yazlık konutlar, kıyı ile karayolu arasında yaygın olarak yapılmıştır. Evlerin önünde kalan şeritte hâkim olan kuşak çakıllı plaj kuşağıdır. Bu kıyılarda kıyı erozyonu da şiddetli olup bu erozyon 1 m civarındadır.

Bursa-Çanakkale karayolu, kumulun çok yakınından geçmektedir. Karayolu kuzeybatıda kumula 40 m, güneydoğuda 225 m uzaklıktadır. Türkiye’de yolun gittiği yerde, kıyı kumullarının biyolojik değerlerinin varlığını sürdürmesinin imkânsız olduğu gerçeği, bu kumul için de söz konusu olmuştur.

Bu kadar yapılaşmanın ve dolayısıyla yoğun kullanım sonrasında, bulduğumuz bitki topluluklarının varlığını devam ettirdiklerini hiç sanmıyoruz. Kıyı kumulundaki bu konutlar yıkılıp kumul korumaya ve onarıma alınmayacağına göre, bu kumulu biyolojik zenginliği yok edilmiş kumullar içerisine alıyoruz. Böylece güney Marmara kıyılarında biyolojik zenginliği hala yok edilmemiş tek kıyı kumulu olan Bursa’daki Kocaçay deltası kıyı kumullarını, Allah’ın koruması için dua etmekten başka çaremiz kalmıyor.