Kime diyorum? Yetkilisine, ilgilisine, devletimin sahiplerine….

Kamu Oyunu Bilgilendirmek için Mersin Devlet Hastanesi Bahçesinde kurulan Laboratuar Hizmet alım ihalesine ait Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının 2008/42, 2010/49 ve 2010/56 sayılı Genelgeleri kamu nazarında bundan önceki ve yukarıda linklerini verdiğim yazılarımda tarafımca yorumlanmıştır. Bu Genelgelerin tamamının atıfta bulunduğu temel husus, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2010/11 Sayılı Tıbbi Cihazlarla İlgili Mal ve Hizmet Alımı İşlemleri konusudur. Buradan seslenirken aylardır yetkililerin bu konuda ne gibi hukuki işlemler yapacağını merak ediyordum. Halende ediyorum. İlgilisi, Yetkilisi hala hukuki işlem başlatmamış durumda.  Şimdi buradan sesleniyorum. Bu konunun üzerine gideceğimi ve kimse başlatmasa bile benim tarafından bu işin hukuki sürecinin başlatılacağının bilinmesini isterim.
Şimdi geleyim, 2010 /11 Sayılı “Tıbbi Cihazlarla İlgili Mal ve Hizmet Alımı İşlemler” Genelgenin kamuoyunun gözü önünde açıkça yorumlanmasına; Bu iş, yerelde, yani altta kime,  Ankara’da, yani üstte kime uzanıyor? Peki, Mersin’deki Hastane idareleri bu işin neresinde? Biliyorsunuz Mersin Devlet Hastanesinde alelacele bir merkezi laboratuar kuruldu. Bu laboratuar MDH bahçesi içinde yemyeşil bir alanı yok ederek kuruldu.  Mersin Devlet, Toros Devlet, Kadın Doğum Çocuk ve Tarsus Devlet Hastanelerini kapsayarak hizmet veriyor. Bu laboratuar Mersin İl Sağlık Müdürlüğünün 2011 yılı içinde 24.05.2011 tarih ve 2011/61410 İhale Kayıt Numaralı İhalesi sonucunda kuruldu. 
Bu ihalenin yapılma dayanağı sağlık bakanlığının tedavi hizmetleri genel müdürlüğünün 01.03.2010 tarih ve 2010/11 sayılı genelgesidir. Bakanlık bu genelgede tetkik ve tıbbi cihazların nasıl alınacağını ilgililerine güzelce açıklamış. Ben de bu genelgeye baktım ve yapılan işlemleri aklımın yettiğince, bilgim kapasitesi içinde yorumladım. Bu hususta tespitlerimi kamuoyuna daha öncede açıkladım şimdi de açıklamada beis görmüyorum. Açıklanması gereken hususlarda da ilgililerden özellikle net açıklamalar bekliyorum. 2010 /11 sayılı genelgeye göre, hastane idarelerine tıbbi cihazlara ait tetkik ve tedavi cihazlarında ihtiyaçlarını, hizmet alımı yoluyla yapabilmelerine imkân verilmiştir. Ancak bu konuda karar alım yetkisi, tıbbi cihazı hizmet yoluyla alınma kararı, hastane idaresine aittir. Yani öncelikle idareler kendi içlerinde bu kararı değerlendirecektir. Genelgede ilk dikkatimi çeken husus bu oldu. Çünkü idareler böyle bir kararı almazsa, genelgenin diğer maddelerini değerlendirmenin bir manası yok. Açıklayıcı olan 3.5 ‘ le başlayan madde, idare tarafından karar verilmişse diye başlıyor, yani bu konuda kararı hastaneler verecek. 
Merkezdeki 4 hastanenin başhekimine soralım. Siz idareciler bünyenizde böyle bir değerlendirme yapıp hastanemizin laboratuar işlerini hizmet alımı yoluyla yapalım şeklinde herhangi bir karar aldınız mı? Aldığınızı kabul edelim. Bu kararlarla beraber aynı genelgenin 3.7 maddesine bir bakalım. İdareler hizmet alımı düşünüyorsa; ‘’tıbbi cihaz hizmet alımı için başvuru formları’’ doldurularak gerekçe raporu ile birlikte talep yazıları ekinde il sağlık müdürlüğüne başvuracaklardır deniyor. Gerekçe raporunda, hizmet alımının neden gerektiği, yaklaşık maliyeti ve hizmetin kurulu olmaması halinde, kurumdaki yatırım maliyetini belirtmiş olmaları gerekmektedir.  Yani şimdi, bu hizmetin alımının yapıldığı merkezdeki dört hastanenin biyokimya uzmanları, Başhekim ve idarecileri böyle bir hizmet alımının daha ekonomik olduğunda dair raporlar mı hazırladılar? Başında bulundukları Hastanelerinin yaklaşık maliyetlerini mi çıkardılar? Yoksa böyle bir çalışma yapılmadı da, İl Sağlık Müdürü ve Başhekimler toplantısında bu konu gündeme alınıp, il müdürü tarafından bu işler ilgili ve yetkililere telkin mi edildi? Hastane başhekimlerinde böyle yazılı bir talep gelmediyse, bu durum 5. Maddeye aykırı olduğundan zaten genelgenin diğer maddelerinin uygulanması da manasız olmaktadır. Bu şekilde düzenlenmiş raporlar eşliğinde sağlık müdürlüğü komisyonu da bu durumu değerlendirdi ve hizmet alımının daha ekonomik olduğuna mı karar verdi? Diyelim ki yukarıdaki şartlar tam oluştu. Hastaneler laboratuar hizmetinde zarar ediyorlardı (!) Diyelim ki biyokimya uzmanları kit karşılığı cihaz kullanımından bilimsel olarak çok rahatsızlardı (!) Sağlık müdürüne kendileri başvurup bize ihale yapın dediler (!) Burada sormak ve düşünmek lazım…  Sağlık müdürlüğünün bu genelgeye göre yetkisi nereye kadar, nedir?
Genelgede bu işin toplu alım yetkisi kendisine verilmiştir. Bu yetki, yetkisini kullanıp hastanelere hizmet ihalesini yapıp cihazların hastane bünyesinde kurulumunu sağlamakla sınırlıdır. Diyelim ki hizmetin kapsadığı 4 hastane idaresi de hizmet yoluyla kararı aldı ve ihalesini yapmak üzere sağlık müdürüne başvurdular (!) Peki, ilgili dört hastanenin idarecileri bu hizmeti nasıl alacaklarını, cihazları nereye kuracaklarını daha önceden kendi aralarında ve il sağlık müdürü ile konuştular mı?   Bakanlık genelgenin 3.5.5 maddesinde cihazı kuruma kurdurabilirsiniz demiş veya dışarıda kurlu olanlardan hizmet alabilirsiniz demiş… 3.5.6 maddesinde Kuruma kurulabilir yâda dışarıdan kurulu olanlardan hizmet alınabilir demiş. Kurulu olanlardan, yani Sağlık Bakanlığından ruhsatlı kurulu olanlardan diyor.
Kuruma kurulacaksa, Mersin Devlet, Toros Devlet, Kadın Doğum,  Tarsus Devlet hastanelerinden hangisine kuruldu cihaz? Hiçbirine…. Mersin Devlet Hastanesinin bahçesine kuruldu.  Bu durumda ben bu işi ve çalışmayı anlamadım.  Genelgede hiç talimatlandırılmayan bir yöntem uydurulmuş. Yani, yeni bir merkez laboratuarı kurduruluyor. Oysa Bakanlık ilgililere 2 alternatif sunmuş. Ya her bir hastaneye kur, ya da dışarıda kuruludan hizmet al. (zaten diğer genelgelerde de belirtilen talimatlarda da özellikle gruplara ve kısımlar böl demesinin de sebebi bu), Ama Bakanlık bu genelgede dışarıdan hizmet alacağın yerin de sağlık bakanlığından ruhsatlı olması şartını koymuş. 
Mersin Devlet hastanesinin bahçesinde kurulu olan laboratuar bütün bu kurumların dışındadır. Yani sanki dışarıdan hizmet alınıyor. Bu durum genelgeye uymamaktadır. Çünkü dışarıda kurulu bir laboratuvardan hizmet alacağım şeklinde ihaleye çıkılmamış, eğer öyle çıkılsaydı Mersin veya Adana’da hizmet veren Sağlık Bakanlığından ruhsatlı laboratuvarlar ihaleye katılabilirdi. Genelge böyle diyor. Oysa MDH Kurulu olan laboratuvar ihale tarihinde ortada yoktu ki Sağlık Bakanlığından ruhsatlı olsun. Hatta şu anda bile ruhsatlı olduğunu sanmıyorum. Çünkü ortada kurulu bir laboratuvar var. İhaleden sonra kurulmuş. Hastane adına mı, hangi hastane adına, il sağlık müdürlüğü adına mı ruhsatlı yoksa özel bir laboratuar mı belli değil.  Sağlık Bakanlığı TIBBİ LABORATUVARLAR YÖNETMELİĞİ ne bakıyorum. Laboratuarların ruhsatlandırması için gerekenlere bakıyorum. Böyle Dört hastanenin birleşip kurduğu başındaki sorumlunun da il sağlık müdürü olduğu bir gruplama görmedim.  
Bakanlığın da böyle bir laboratuara ruhsat verilebileceğini sanmıyorum. Bu dört hastanenin laboratuar hizmetleri, Sağlık Bakanlığından ruhsatsız bir laboratuarda mı hizmet veriliyor? Bu tetkiklere nasıl güvenebiliriz? Ruhsatlı ise mesul müdürü kimdir? Hastane bünyesinde çalışan bir doktor mu? Varsa o kim? Bu hastanelerde çalışan bir doktor mu yoksa dışarıdan bir doktor mu? Dışarıdan çalışan bir doktorsa hastanede bu kadar biyokimya uzmanı varken dışarıdan bir doktorun sorumluluğunda çalışmaları doğru mu? Hastanede çalışıyorsa özel şirkette çalışmaları uygun mu? Çalışanların Döner sermayesi nasıl etkileniyor? Hastanelerin laboratuvar için olan kalite standartları bu laboratuvarda mı değerlendiriliyor? Ruhsatsız bir laboratuvarın yaptığı tahlillerin sorumluluğu kime ait? Yarınlarda hukuki bir sorun çıksa bu laboratuvarda hatalı çıkalı tahlillerin sorumluluğu kimde olacak, ayrıca olası bir yangın vb durumda sorumlu kim olacak? O merkezin sağlık bakanlığı ruhsatı şartnamede var mı?  
Dışarıdan hizmet alınma yolunu bakanlık açmışken neden Mersinde Kurulu özel laboratuarlar bu ihaleye giremedi ve ihale tarihinde ortada olmayan bir laboratuar bir gecede kuruldu?  Neden ihaleden önce Mersinde veya Adanda kurulmuş ruhsatlı kaliteli bir laboratuardan hizmet alınmadı? Neden o laboratuarların gireceği şekilde bir düzenleme yapılmadı da bakanlık emrine aykırı şekilde bir yöntem icat edildi? Neden Mersin Devlet Hastanesinin bahçesi?
Olayın bir de şu yönü var.  3.5.7 maddesinde kurulacak cihazların elektrik su gibi işleri hastane tarafından sağlanacaktır diyor. Şimdi bu cihazların elektrik ve su parasını mersin devlet hastanesi mi ödüyor? Diğer hastaneler elektrik su parası ödemeden aynı fiyata mı bu tetkiki yaptırıyor? O zaman mersin devlet hastanesi zararda olmuyor mu? Hem güzelim bahçesini kullandırıyor. Hastanede otopark vb alan sorununa yol açıyor hem de laboratuarın elektrik suyunu orası mı ödüyor? Döner sermayeden ve hastane gelirinden zarara mı uğratıyorlar? Yoksa bu hastaneler elektrik su parasını paylaşıyorlar mı? Hangi oranda paylaşıyorlar? Bu parayı hangi bütçe kaleminden hangi mevzuata dayandırarak ödüyorlar? Yoksa dışarıdan hizmet alımı gibi mi değerlendiriyor? Dışarıdan hizmet alımı olsa neden kendi doktorları ve teknisyenleri çalışıyor?  
2010/11 Genelgesinden de anlaşılacağı üzere Şuan Mersin Devlet Hastanesinin bahçesinde kurulu bulunan Laboratuar Hizmet alımı, Sağlık bakanlığının Tüm Genelgelerine ve Kamu İhale Kanuna aykırı olarak fiilen hizmet vermektedir. İşin Başında bulunan ve İl Sağlık Müdürünün Bünyesinde İhalesi yapılan laboratuvar ihalesinin bir tek amacı olduğu kanaati bende ve kamuoyunda hâsıl olmaya başlamıştır. Mersin devlet hastanesin bahçesinde alelacele prefabrik olarak kurulan laboratuar hizmetlerinin tek firmaya peşkeş çekilmesi midir asıl olan? Rantiyenin tek elde toplanması mıdır? Kısımlara veya gruplara bölünse idi, farklı firmalar, farklı hastaneler ihale alabilme olasılığı yüksekti. Ayrıca; Kısmi ve gruplara bölmeyerek Yaklaşık Maliyeti 14 trilyonu bulan bu işe girebilecek iş deneyimine sahip kaç firma olacaktı? Rantiyenin tek elde toplanması tabiî ki ilişkileri daha da güçlendirecektir. 
2013 ten sonraki yeni ihalede şartlar zorlaştırılarak aynı firma ile laboratuar ihalesine devam edilmesi mi sağlanacaktır? Kurulmuş bir düzeni yıkmak kolay mı? Tabi ki onca masraf edildi hastane bahçesi yok edilerek prefabrik de olsa Merkezi laboratuar kuruldu. Bundan sonra içerideki firma oradan çıkamamak için bütün şartları zorlayacağını bu işlerle iştigal eden herkes bilir.  Asıl amacın bu olduğunu sanırım Mersin İl Sağlık Müdürü de çok iyi biliyor dur. Yani rantiyeye devam. Ama herkesin bir hesabı var ise yüce yaratanında bir hesabı vardır.