KIYI KUMULLARI VE PALEOCOĞRAFYA

Paleocoğrafya; yer tarihinin değişik çağlarında gelip geçmiş coğrafya belirtileri ve olaylarıdır. Sözgelimi, herhangi bir çağda karalar ve denizlerin  dağılışı, anakara ve okyanusların gelişimi, iklim ve bitki örtüsü, paleocoğrafyanın başlıca araştırma konularındandır.

Kıyılarımız ve kıyılarımızda yer alan kıyı kumullarında yapılan paleocoğrafya araştırmalarının 9’u Akdeniz, 5’i Ege ve 2’siKaradeniz kıyılarında yapılmıştır. Bu araştırmaların 5’i Antalya, 2’si Çanakkale, 2’si Hatay ve 2’si İstanbul’da yapılmıştır.

Kıyı kumulları ile ilgili bugüne kadar yapılan tespit edebildiğimiz 1.516 yayının 16’sı kıyı kumullarında yapılan paleocoğrafya araştırmalarıdır. Bu yayınları yapan 12 Türk araştırıcı var. 

Bu konuda en çok yayın yapanlar; Öner, E. (13), Vardar, S. (4), Erginal, A. E. (3), Akbulut, E. (2) ve Öztürk, M. Z. (2)’dir.

Kıyı kumullarında yapılan paleocoğrafya araştırmalarının en eskisi 1997 yılında Öner, E.’nin yayınıdır. 

Yapılan yayınların 10’u süreli yayınlarda,3’ü yayın, 2’si çeşitli toplantılarda ve !’i proje olarak yayınlanmıştır.

Kıyı kumullarında paleocoğrafya araştırmaları ile ilgili yayınlar:

1.    AKBULUT, H. & ÖNER, E. - 2016 - Antik Patara kentinde paleocoğrafya ve jeoarkeoloji araştırmalarına paleontolojik analizlerin katkısı – Vir doctus Anatolicus Studies in memory of Sencer Şahin. Kuzgun Yayınevi: 33-59.

2.    DEMİRCİ, A., EKİNCİ, Y. L., ERGİNAL, A. E. & ÖZTÜRK, M. Z. – 2015 - Fosil plaj ve kumulların yüzey altı yapılarının incelenmesinde elektrik özdirenç tekniği ve paleo-kıyı ortamı yorumuna katkısı – Türkiye Jeoloji Bülteni, 58 (1): 1-18.

3.    ERGİNAL, A. E. – 2016 -  Şile’de eolinit oluşumu ve kumul paleocoğrafyası  - Çantay yayınevi: 124 s. İstanbul.

4.    ERGİNAL, A.E., BOZCU, M., KIYAK, N. G., ÖZTÜRK, M. Z. &KAYA, H.  - 2016 - Şile İstanbul kıyılarındaki oolitik eolinitlerin yaşı ve paleocoğrafik anlamı – Türkiye Kuvaterner Sempozyumu (TURQUA), İstanbul: 162.

5.    ÖNER, E. – 1997 - Eşen Çayı taşkın-delta ovasının jeomorfolojisi ve Antik Patara limanı –  Ege Coğrafya Dergisi, 9 (1): 89-138.

6.    ÖNER, E.– 2000 -  Geoarcheologische und Paleogeographische Forschungen in der Insel Gökçeada (Imbros) (Siedlungshügel
von Yeni Bademli) (Nordwestanatolien– Nordostägäisches Meer-Türkiye) - Bremer Beiträge zur Geographie undRaumplanung, 23–33.

7.    ÖNER, E. – 2008 - Asi delta ovasında alüvyal jeomorfoloji ve paleocoğrafya araştırmaları - Ege Coğrafya Dergisi 17 (1-2): 1-25, İzmir.

8.    ÖNER, E. – 2009 - Asi nehri deltasının holosendeki kıyı çizgisi değişimleri, günümüzde artan kıyı erozyonunun belirlenmesi ve bu konuda bir eğitim programının uygulanması – TÜBİTAK 102Y117 nolu proje: 315 s.

9.    ÖNER, E. - 2013 - Likya’da paleocoğrafya ve jeoarkeoloji araştırmaları – Ege Üniv. yay., Edebiyat Fak. yay. 182: 478 s.

10.    ÖNER, E. &AKBULUT, H. – 2015 - Paleocoğrafik-jeoarkeolojik bulgular ışığında Patara Apollon Tapınağı’nın yerinin tartışılması: Patara Apollon Tapınağı Kısık Boğazı’nda mıydı? (Eşen Ovası – Muğla-Antalya) - Ege Coğrafya Dergisi 24 (2): 89-130, İzmir

11.    ÖNER, E. – 2016 - Ege ve Akdeniz kıyılarımızda paleocoğrafya-jeoarkeoloji araştırmaları - Ege Coğrafya Dergisi, 25 (1): 51-66, İzmir.

12.    ÖNER, E. - 2017 -Türkiye’de paleocoğrafya ve jeoarkeoloji alanında yapılan araştırmalar ve sonuçları - Coğrafyada Jeoarkeoloji Çalışmaları, Kırşehir.

13.    ÖNER, E.& VARDAR, S. – 2017 - Gökçeada’nın (Çanakkale) paleocoğrafya özellikleri ve jeoarkeolojisi – JOA, 2: 203-219.

14.    ÖNER, E. &VARDAR, S. -2018 - Eşen deltasının paleocoğrafyasında Letoon ve Patara’nın jeoarkeolojisi –ASEAD, 5 (6): 286-312.

15.    ÖNER, E., VARDAR, S., KARADAŞ, A. & İLHAN, R. - 2019 - Türkıye’nın batı ve güney kıyılarındaki antik yerleşmelerin paleocoğrafya ve jeoarkeolojik özellıkleri – TİNA, 11: 9-50.

16.    VARDAR, S. & ÖNER, E. – 2016 -Batı ve Güneybatı Anadolu’nun paleocoğrafya ve jeoarkeolojisinde Santorini (Thera) küllerinin önemi – Coğrafi Bilimler Dergisi, 14 (1): 15-37.

Kıyı kumullarında paleocoğrafya araştırmaları yapan Türkler:

1.    Akbulut, H.
2.    Bozcu, M.
3.    Demirci, A.
4.    Ekinci, Y. L. 
5.    Erginal, A. E. 
6.    İlhan, R.
7.    Karadaş, A.
8.    Kaya, H.
9.    Kıyak, N. G.
10.    Öner, E.
11.    Öztürk, M. Z.
12.    Vardar, S.