KIZILKUM KIYI KUMULU

Kızılkum Bartın’da Merkez ilçe, Merkez Bucağında olup Hatipler Köyü sahilindedir. Doğusunda Mugada ve batısında Filyos kumulları vardır. Kızılkum’un uzunluğu 2000 m ve en geniş yeri 700 m.dir Kumulun batısına Büyük Kızılkum, doğusuna Küçük Kızılkum adı verilmekte.

Kızılkum kumulunda denizden iç kısımlara doğru plaj, hareketli kumul ve sabit kumul kuşağı bulunmakta. Sabit kumullar kuşağında kumul tepelerini gördük. Kızılkum kumulu sahilinde 50 cm. ye yaklaşan kıyı erozyonu bulunmaktadır.

20 Haziran 1997’deki Kızılkum gezisinde kıyı kumulunda 2 çizgi üzerinde denizden iç kısımlara doğru bitki türlerini ve bunlardan sahada en sık rastlana 38 tür bitkiyi tespit ettik. Plaj kuşağında Kum Zambağı (Pancratium maritimum), hareketli kumullar kuşağında Kum Sütleğeni (Euphorbia paralias) ile Şehvet Otu (Cyperus capitatus) ve sabit kumullar kuşağında Acı Yavşan Otu (Teucrium polium) ve bu kuşaktaki kum tepelerinde Eğrelti (Pteridium aquilinum), Defne (Laurus nobilis) ve Karaçam (Pinus nigra) en sık rastlanan türlerdi. Bu bitkilerden Şehvet otu grupman olarak sınıflandırılabilecek bir bitki topluluğudur. Kumuldaki hareketli kumullar kuşağındaki çöküntü (depresyon) alanlarında kum bitkisi olmayan nem ve su seven bitki türleri bulunmaktaydı.

2005 yılında Pınar Aydın yaptığı yüksek lisans tezinde İnkumu, Güzelcehisar ve Mugada kıyı kumullarının bitkilerinin bir kısmını vermekte olup Kızılkum kumulunu araştırmamış.

Kızılkum bitki örtüsü bugüne kadar araştırılmamış. Zaten bugünden sonra da kumul aşırı tahrip olduğu için araştırmak olası değil. Kızılkum’da kıyı kumulunun dışında dere, çalı, orman ve tarla yaşam ortamları bulunmakta

Pınar Aydın 2005 yılındaki tezinde Kızılkum kumulu için “halen doğal halini korumakta” demekte. Hâlbuki biz 1997 yılındaki gezimizde aşırı hayvan otlatması, kumul üzerinde araç trafiği, kumuldan kum alınması, çok dar alanda da olsa Çınar (Platanus orientalis) ağacı ile ağaçlandırma yapılmasını tespit etmiştik. Kumulun batısından doğusuna doğru Akasyalar altı Çay Bahçesi, Kızılkum plajı, Çocuk Parkı, Değer Oteli, Rasim Çetin Otoparkı (2 ayrı alanda) Büyük Kızılkum Plajı ve Hatipler Plajı bulunmakta ve kumulu olumsuz yönde etkilemekte. Kumulun batısında Kızılkum Plajı Yolu ve doğusunda Hatipler Plajı Yolu bulunmakta. 2010 ve 2014 yıllarına ait uydu fotoğraflarını karşılaştırdığımızda kumulun doğu gerisinde yol şebekesinin arttığını görmekteyiz. Hatipler Köyünün evleri Kızılkum’a kadar gelmiş. Kumulun özellikle orta ve doğu kısımlarının hemen gerisinde tarım arazileri başlamakta. Yazın yöre insanları tarafından plaj olarak kullanılmakta ve yoğun şekilde çiğnenmektedir. Kumulun gerisinde plaja gelen insanlara hizmet için birçok baraka yapılmış. Google 2014 yılı uydu görüntüsüne eklenen fotoğraflarda kumulun plaj ve hareketli kumul kuşağında yapılan tahribatlardan dolayı hiç bitki türü görülmemektedir. Çatalağzı Termik Santralının denize dökülen kül ve cürufları akıntı ile Kızılkum sahiline de gelmektedir.

Yapılacak Kozcağız termik santralının kumula uzaklığı 1000 m. dir. Bu termik santralın liman ve iskelesi de Kızılkum kumulunun 600 m. doğusunda yapılacaktır.

Avrupa ülkelerinin birçoğunda bulunan toprağın kullanım planlanması Türkiye’de hala yok. Türkiye’de devlet de vatandaş da toprağını plana göre değil canının istediği gibi kullanmaktadır. 1960’lı yıllarda planlı kalkınma için yapılan tartışmalarda “halkın plana değil, pilava ihtiyacı var” diyerek iktisadi planlamayı alaya alan insanlarımız, hala hiçbir planlama yapmadan doğal değerleri ve bu arada bunun bir parçası olan kıyı kumullarını hızla yok etmekte.