KKTC KIYI BİTKİ ÖRTÜSÜ
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kıyı bitki örtüsünü ilk kez Fransız Prof. Dr. Jean-Marie Géhu ve İspanyol Prof. Dr. Manuel Costa ile birlikte 23-26 Haziran 1988 tarihlerinde KKTC Çevre ve Orman Bakanlığı’nın bize sunduğu olanaklar ile araştırdık. Bu araştırmamızı 1989 yılında da yayınladık.
Bu araştırmada özellikle aşağıdaki yaşam ortamlarının (ekosistem) ve bu yaşam ortamları içindeki çeşitli ortamların bitki örtüsünü (vejetasyon) inceledik.
1. Kıyı kumulları (kumsallar)
KKTC toprak haritalarına göre Kuzey Kıbrıs’ta 18 kumul alanı bulunmakta. Bunlardan biri Güzelyurt ilçesinde olup KKTC’nin en büyük kumuludur. Bir diğeri Gazi Magosa ilçesindedir. Diğer 16 kıyı kumulu İskele ilçesinde yani Karpaz yarımadasındadır. Bu 16 kıyı kumulundan 5’sı Karpaz yarımadasının kuzeyinde yer alır. Diğer 11 kıyı kumulu ise yarımadanın güneyindedir. Kuzey Kıbrıs’ın 1, 3 ve 4. uzun kıyı kumulları yarımadadadır.
2. Kıyı tuzcul alanlar
Kuzey Kıbrıs’ta tuzlu göller ve çevrelerini de araştırdık. Bu alanlar sadece Gazi Magosa’nın kuzeyinde Tuzla, Salamis ve Glapsides civarındadır.
3. Kıyı kayalıkları
KKTC’nin kuzeyinde çok yaygın olan kıyı kayalıklarını genelde Girne doğusunda inceledik.
4. Frigana (boyları 50 cm civarında olan çalılıklar)
Bu bitki örtüsünü Girne ile batısındaki Kayalar köyü arasında inceledik.
5. Maki (boyları 2 m civarında olan çalılıklar)
Bu bitki örtüsünü Girne batısında, Gazi Magosa kuzeyinde ve Karpaz yarımadası gibi yerlerde inceledik.
6. Acı su ortamları (tuzlu ve tatlı suyun karıştığı ortamlar)
Bu bitki topluluğunu İskele ilçesinde Mehmetçik Köyü yakınında inceledik. Her tarafı tepeciklerle kaplı bu geniş düzlük, kışın su baskınına uğrayıp yazın kuruyan bir alandır. Bu düzlükteki çukurların derinliklerine göre de bitki örtüsü değişmektedir.
Bu 6 yaşam ortamında, 12 bitki topluluğu sınıfına ait 27 bitki topluluğu tespit ettik. Bunlardan 10 tanesi bilim için yeni olarak ilk kez KKTC’de bulundu yani bu 10 bitki topluluğu dünyada sadece KKTC’de bulunan (endemik) bitki topluluklarıydı.
Bulduğumuz bu bitki topluluklarına göre KKTC için mutlaka koruma altına alınması gerekli alanlar olarak 4 alanı verdik. Bunlar;
1. Gazi Magosa kuzeyinde Salamis Koyunda Tuzla, Salamis ve Glapsides civarı
2. Karpaz yarımadası en uç noktası ve yarımadanın güney kıyıları
3. Girne doğusundaki kıyı kayalıkları ve özellikle Kayalar köyüne doğru olan bölüm
4. Mehmetçik Köyü yakınındaki acı su ortamı
Kuzey Kıbrıs’taki bu biyoçeşitlilik bir dünya mirası olup mutlaka korunmalı. Nüfus bakımından en yoğun olduğu için de en acil korunması gereken bölge Salamis Koyu’dur. 1989 yılındaki önerilerimizin bugüne kadar tatbikata geçmemesi üzücüdür. KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı geri dönülmez tahribatlardan önce bu alanları koruma altına almalıdır. KKTC’deki üniversiteler de Kuzey Kıbrıs’ta doğanın korunması konusunda üzerlerine düşen görevleri yapmalıdır. Özellikle bu 4 alanın önemi konusunda ders programlarına seçmeli dersler koymalı ve öğrencilerini özellikle tatbiki olarak sahada eğitmelidir. Yine KKTC’deki çevre kuruluşları da özellikle bu 4 alanın önemi konusunda çevrelerini bilgilendirmeli ve korunmaları konusunda bakanlık nezdindeki girişimlerini kesintisiz sürdürmelidir.
Köşe Yazarları
