KUMULLARDA EKOLOJİK FAKTÖRLER

KUMULLARDA EKOLOJİK FAKTÖRLER İLE İLGİLİ KAYNAKLAR

Prof. Dr. Turhan USLU
www.turhanuslu.net

Kıyı kumulları ile ilgili bugüne kadar 834 kaynak tespit ettik. Bugüne kadar kıyı kumullarında en fazla yayın botanik yayınları (543 yayın) olmuştur. Sonra sırasıyla jeoloji yayınları (210 yayın), orman ile ilgili yayınlar (106 yayın), coğrafya ile ilgili yayınlar (82 yayın), peyzaj ile ilgili yayınlar(46 yayın), biyoloji ile ilgili yayınlar (27 yayın), turizm ile ilgili yayınlar (19 yayın) ve tarım ile ilgili yayınlar (17 yayın) takip etmekte.

Botanik araştırmalarında; en çok yayın flora (109) konusunda. Sırasıyla ekolojik faktörler (84), bitki sosyolojisi (65), yönetim (48), vejetasyon (48), bitki ekolojisi (37), toprak (35), koruma (34) ve biyoçeşitlilik (18).

Jeoloji araştırmalarında; jeoloji (72), jeomorfoloji (38), kıyı çizgisi (28), mineraloji (27), kumul ve kıyı erozyonu (24) ve sedimantoloji (21).

Ormancılık konularında; ağaçlandırma (102) ve ormancılık (4).

Coğrafya konularında; arazi kullanım ve değişikliği (29), uzaktan algılama (22), coğrafya (22) ve kumul değişim (9).

Tarım konusunda; 17 yayın.

Peyzaj konularında; peyzaj (20) ve planlama (26).

Biyoloji konusunda; deniz kaplumbağası (23).

Ekolojik faktörler; iklim, toprak, jeomorfolojik ve biyotik faktörleri içerir.Kıyı kumullarına etki eden ekolojik faktörler ile ilgili 83 yayın tespit ettik. Bunun 14’ü genel (9’u genel ve insan olarak verilmiş), 0 iklim, 12’si toprak, 2’si jeomorfoloji ve 60’ı biyotik faktörler ile ilgili. Biyotik faktörleri ayrıntılı olarak verirsek; ağaçlandırma ve stabilizasyon 21 (ağaçlandırma 20 ve stabilizasyon 1), genel ekolojik ve insan faktörü 14 (genel 9 ve insan faktörü 5), turizm 10, Yapılaşma vb. 10 (şehirleşme 3, yapılaşma 2, ikinci konut 2 ve liman 1), turizm 6, spor 5 (golf 4 ve otomobil yarışı 1), arazi kullanım değişikliği 2, kum alımı 2 ve rekreasyon 1.

Görüldüğü gibi 21.01.2023 tarihinde Haberanaliz internet gazetesinde çıkan 181 nci yazımızda kumullara zarar veren 111 faktörün pek çoğu hala araştırılmamış durumda. Araştırılan konular da tüm Türkiye kıyı kumulları için değil, sadece bir veya birkaç kumul için ve yüzeysel araştırmalardır. Bu 834 yayın, kıyı kumullarımızın korunmasını bugüne kadar maalesef sağlayamamıştır. Korumadan sorumlu 3 bakanlık (1.Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, 2. Tarım ve Orman ve 3. Kültür ve Turizm bakanlıkları) bu yayın yapanları ve yayınları hiç dikkate almamakta. Kumulların araştırılması konusunda bir planlama birimi bulunmamakta ve yapılan araştırmaların konularını araştırıcılar kararlaştırdığı için kumullar konusunda araştırmalar plansız ve her konuda değil.

1.    AĞIR, S. U., KUTBAY, H. G. & SÜRMEN, B. – 2014 – Samsun kıyı kumullarını tehdit eden faktörlerin belirlenmesi – 22. Ulusal Biyoloji Kongresi: 901.

2.    AKÇA, E., KAPUR, S., TANAKA, Y., KAYA, Z., ÇETİN BEDESTENCİ, H. & YAKTI, S. – 2010 - Afforestation effect on soil quality of sand dunes - Polish J. of Environ. Stud. 19 (6): 1109-1116.

3.    AKÇA, E., YAKTI, S., PEKEL, M., YILMAZ, S., POLAT, O., POLAT, S., YILMAZ, E. & KAPUR, S - 2008 - Akyatan kumulundaki (Kapıköy, Adana) ormancılık etkinliklerinin toprak kalitesine etkisi ve ekonomik getirisi –1. Ulusal Okaliptüs Sempozyumu, 104.

4.    ALPHAN, H., YILMAZ, K. T. & OĞUZ, H. -2014 - Mersin-Erdemli ilçesi kıyı peyzajındaki gelişimin izlenmesi: Mevcut yapılaşma eğilimleri ve gelecek kestirimleri – TÜBİTAK, 111Y253 nolu proje: 186 s.

5.    ALTUNTAŞ, A., BENLİAY, A. & ORTAÇEŞME, V. – 2011 – Antalya kentsel gelişiminin Lara kumul ormanları üzerine etkileri – 1. Ulusal  Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu: 122-128.

6.    ARPINAR, N. – 1974 – Karadeniz kıyı kumullarının  stabilizasyonu için kullanılacak ağaç türünün tesbiti – Topraksu Araştırma Yıllık Sonuç Raporu, 332-1/H-810.   

7.    ARPINAR, N. – 1975 – Karadeniz kıyı kumullarının stabilizasyonu için kullanılacak çayır-mera yem bitkilerinin tespiti – Topraksu Araştırma Yıllık Sonuç Raporu, 332-1/H-708.  

8.    ARSLAN, İ.  - 1991 – Durusu kumul tespit ve ağaçlandırma çalışmaları - Orman Mühendisliği, 1(1): 24-29. Ankara.

9.    ATAY, İ. - 1952 -Türkiye sahil kumullarında başarılı tesbit ve ağaçlandırma çalışmalarından resimli örnekler - İstanbul Üniv., Orman Fak. Dergisi, Seri A 2 (1): 11-27.

10.    ATAY, İ .- 1952 -  Türkiye'de sahil kumullarının tesbiti ve ağaçlandırılması üzerine araştırmalar - İstanbul Üniv., Orman Fak. Dergisi Seri A 2 (1): 47-110. 

11.    ATAY, İ. – 1961 – Turan Emeksiz ormanı – Yeşil Ufuk, 27.

12.    ATAY, İ. – 1964 – Türkiye’de sahil kumullarının tesbiti ve ağaçlandırılması üzerine araştırmalar – Orman Gn. Md. yay., 385/39: 112 s.   

13.    ATAY, İ. – 1965 – Türkiye’de sahil kumullarının tespiti ve ağaçlandırılması üzerine araştırmalar – İstanbul Üniv., Orman Fak. Derg., A, 15 (1): 47-110. 

14.    ATAY, İ. – 1967 – Kumul ağaçlandırmaları – Orman Mühendisliği I. Teknik Kongresi, Cilt II. Ağaçlandırma: 237-245.

15.    ATAY, İ .- 1968 - Britanya'da sahil ve kumul ağaçlandırmaları ve bu konularda memleketimiz için düşünülebilecek bazı hususlar - İstanbul Üniv., Orman Fak. Dergisi, Seri B, 18 (2): 137-154.

16.    ATAY, İ. – 1972 – Kumulların tespiti ve ağaçlandırılması tekniği – İstanbul Üniv., Orman Fak. yay. 187: 175 s. 

17.    ATAY, İ. – 1981 – Türkiye sahil kumullarında başarılı tesbit ve ağaçlandırma çalışmalarından resimli örnekler – İstanbul Üniv., Orman Fak. Derg., A, 31 (1): 11-27.  

18.    ATİK, M. – 2003 - Güney Antalya Bölgesindeki turizm gelişmelerinin doğal çevre üzerine etkileri ve sürdürülebilir turizm olanaklar – Çukurova Üniv., Fen Bil. Ens., Doktora Tezi: 255 s.

19.    ATMACA, F. – 2004 - Kumul ağaçlandırma çalışmalarında kullanılan ağaç türleri ve tepe kapalılıklarının kumul vejetasyonu üzerindeki etkilerinin saptanması - Çukurova Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 110 s.  Adana.

20.    ATMACA, F. & YILMAZ, K. T. – 2006 - Turan Emeksiz kıyı kumul ağaçlandırmasının bazı toprak özellikleri üzerine etkisi - Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, DOA Dergisi, 12: 207-216, Tarsus.

21.    AVCI, M. & AVCI, S. – 2001 – Limanların kıyı alanları üzerindeki etkilerine bir örnek: Filyos Limanı projesi – Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları 3. Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 01 Konferansı.

22.    AVCI, S. – 2008 - GoIf örneğinde spor mekanlarının çevresel etkileri: Bir spor coğrafyası çalışması - TÜCAUM V Ulusal Coğrafya Sempozyumu 2008 Bildiriler Kitabı, Ankara Üniv. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi: 15-29.

23.    AYTOK, Ö. – 2001 - Tuzla kıyı kumullarında tarımsal aktivitelerin kumul ekosistemi üzerindeki etkilerinin araştırılması - Çukurova Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 102 s.

24.    Batı Akdeniz bölgesindeki kumul ağaçlandırmalarının toprak verimliliği üzerine etkileri - 1990 - Ormancılık Araş. Ens., Proje no. 19.6201/1988-90.

25.    BERBEROĞLU, S. - 1994 - Türkiye’nin Doğu Akdeniz kıyılarında yapılan kumul ağaçlandırma çalışmalarının kumul ekosistemine etkileri üzerine bir araştırma – Abant İzzet Baysal Üniv., Orman Fak., Peyzaj Mim. Bölümü, Yüksek Lisans Tezi: 123 s.   

26.    ÇAKICI, I. – 2002 – Golf sahalarının çevresel etkilerinin Belek örneğinde irdelenmesi – Ankara Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 108 s.

27.    ÇELİK, N. – 2013 – Erdemli kıyısındaki yapılaşmanın peyzaj paterni üzerindeki etkileri – Çukurova Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 131 s.

28.    DAL, N. & BAYSAN, S. – 2007 - Kuşadası’nda kıyı kullanımı ve turizmin mekansal etkileri konusunda yerel halkın tutumları - Ege Coğrafya Derg., 16: 69-85.

29.    DEMİR, S. – 2006 - Tuz Gölü (Karataş) çevresindeki sahil kumullarına insan etkileri - Balıkesir Üniv., Sosyal Bilimler Ens., Yüksek Lisans Tezi.

30.    DEMİR, Z., MÜDERRİSOĞLU, H., AKSOY, N., AYDIN, Ş. Ö., UZUN, S. & ÖZKARA, H. – 2010 - Effects of second housing and recreational use on Pancratium maritimum L. population in western Black Sea region of Turkey - Journal of Food, Agriculture & Environment, 8 (2): 890-894.

31.    DİPOVA, N. – 2019 - Boğaçay (Antalya) rekreasyon alanı çalışmalarının Konyaaltı sahiline etkileri - Uluslararası Mühendislik, Tasarım ve Teknoloji Dergisi, 1(2): 71-76.

32.    DİRİK, K., LELOĞLU, U. M., TUNALI, E., ERCANOĞLU, M. & OZANER, S. – 2006 - Kazanlı-Anamur (İçel) doğal ve antropojenik değişikliklerin izlenmesi amacıyla düşük maliyetli görüntüleme tabanlı haritalama sistemi geliştirilmesi – TÜBİTAK, ÇAYDAG 101Y103 nolu proje: 49 s.

33.    EFE, R. – 2006 – Tuz Gölü (Karataş) çevresindeki sahil kumlarına insan etkileri – Balıkesir Üniv., Sosyal Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 53 s.

34.    EFE, R. & DEMİR, S. – 2007 – Tuz Gölü (Karataş) çevresindeki arazi kullanımı değişiminin kumullara etkisi – Türk Coğrafya Dergisi, 48: 59-72.

35.    GERAY, U. - 2007 - Belek’te golf alanları ve turizm tesisleri için tahsis edilen alanlar konusunda bir değerlendirme ve üstün kamu yararı –Belek Mücadelesi: 16-21.

36.    GÜRBÜZ, O. - 1999- Taşucu’nun şehirsel gelişimi ve çevreyle ilişkileri – Coğrafya Derg. 7: 105-124.

37.    GÜVENSEN, A. – 1994 – Ege Bölgesi kıyı ekosistemlerinde yer alan halofitlerin ve psammofitlerin genel özellikleri ve bu ekosistemler üzerinde çevresel baskılar – Ege Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans tezi: 103 s. 

38.    KAYIKÇI, S. & DOĞAN, D. – 2009 - Tehlike altındaki Pancratium maritimum L. (Kum Zambağı) bitkisinin Samandağ kıyı kumullarındaki yayılışının tespiti, tür üzerindeki olumsuz etkilerin ve koruma önlemlerinin belirlenmesi - IX. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, Sözlü bildiri.  Nevşehir.

39.    KEÇER, M. & DUMAN, T. Y. – 2003 – Göksu Deltası kıyı çizgisi değişiminde insan faktörü ve doğal süreçler – Sırrı Erinç Sempozyumu Genişletilmiş Bildiri Özetleri: 285.

40.    KEÇER, M. & DUMAN, T. Y. – 2007 – Anthropogenical effects on the processes ın the Göksu delta, Mersin-Turkey – MTA Dergisi, 134: 17-26.

41.    KELKİT, A., AKBULAK, C., ERGİNAL, A. E. & ÖZCAN, H. – 2008 - Tourism activities in wetlands: A case study of Kavak Delta (Çanakkale, NW Turkey) - BALWOIS 2008, Ohrid, Republic of Macedonia: 1-8.

42.    KILIÇASLAN, Ç. – 2006 - İkinci konutların deniz kıyılarına etkisi - Süleyman Demirel Üniv., Orman Fak. Dergisi. 1: 147-156.

43.    KUTLU, Ö. – 2002 - Kumul alanda karpuz tarımı ile ilgili notlar - 10 s. (Yayınlanmamış).

44.    OZANER, F. S. – 1991 - Çarpık yapılaşma ve aşırı kum alımının Türkiye'nin Akdeniz kıyı kuşağındaki kıyı dengesi ve deniz kaplumbağaları üzerindeki olumsuz etkileri - Jeomorfoloji Dergisi, 19: 151-158.

45.    ÖZCAN, S., GÜR, K. & YILMAZ, Z. – 2004 - Çarpık kentleşme ve sanayileşmenin Mersin ili ve Göksu Deltası’ndaki çevresel etkileri - Ulusal Kıyı Kongresi 2004. Adana.

46.    ÖZDEMİR, E. - 1992 - Kumul alanlarda çilek yetiştiriciliğinde erkencilik, verim ve kalite üzerine solarizasyon, fide materyali, yetiştirme ortamı ve yüksek plastik tünellerin etkileri – TÜBİTAK, TOAG-697 nolu proje: 292 s.  

47.    ÖZDEMİR, E. – 1980 - Eksibe kumullarda çilek yetiştiriciliği üzerinde araştırmalar - Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 14 (4) 1990: 789-796. 

48.    ÖZDEMİR, E. - 1992 - Kumul alanlarda çilek yetiştiriciliğinde erkencilik, verim ve kalite üzerine solarizasyon, fide materyali, yetiştirme ortamı ve yüksek plastik tünellerin etkileri – Çukurova Üniv., Ziraat Fak., Bahçe Bitkileri Bölümü, Doktora Tezi: 292 s. 

49.    ÖZDEMİR, E. & KAŞKA, N.  - 1996 – Kumul alanlarda çilek yetiştiriciliğinde erkencilik, verim ve kalite üzerine solarizasyon, fide materyali, yetiştirme ortamı ve yüksek plastik tünellerin etkileri. 1. Yüksek tünelde torba kültürüyle çilek yetiştiriciliği – Turkish Journal of Agriculture & Forestry, 20 (Ek sayı): 67-73. Ankara.

50.    ÖZDEMİR, E. & KAŞKA, N.  - 1996 – Kumul alanlarda çilek yetiştiriciliğinde erkencilik, verim ve kalite üzerine solarizasyon, fide materyali, yetiştirme ortamı ve yüksek plastik tünellerin etkileri. 2. Açıkta yetiştiricilik - Turkish Journal of Agriculture & Forestry, 20 (3): 189-196. Ankara.

51.    ÖZDEMİR, E. & KAŞKA, N. - 1995 - Alata koşullarında 
torba kültürü ve açıkta çilek yetiştiriciliğinde verim ve kalite üzerinde araştırmalar – Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt 1:306-310.

52.    ÖZŞAHİN, E. – 2010 – Asi (Orontes) nehri deltasındaki (Hatay/Türkiye) doğal çevre sorunlarına coğrafi bir yaklaşım – Mustafa Kemal Üniv., Sosyal Bil. Ens. Derg., 7 (13): 445-475.

53.    ÖZTÜRK, G. – 2009 - Turizm-çevre koruma-kentleşme etkileşiminde kıyı alanları: Antalya örneği – Gebze Yüksek Tek Ens., Müh. ve Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 171 s.

54.    PEKTAŞ, M. - 2011 - Antakya-Samandağ kıyı kumullarında sürdürülen tarımsal faaliyetlerin kaynak kullanım planlaması yönünden incelenmesi - Mustafa Kemal Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 109 s. 

55.    SATIL, F., TÜMEN, G. & SELVİ, S. – 2019 – Ayvalık (Balıkesir/Turkey) dune plant diversity, threatening factors and solution proposals – Iğdır Üniv., Fen Bil. Ens. Derg. 9 (39): 1289-1298.

56.    SATIL, F., TÜMEN, G. & SELVİ, S. – 2019 – Gönen deltası kumul bitki çeşitliliği, tehdit faktörleri ve çözüm önerileri – Artvin Çoruh Üniv., Orm. Fak. Derg. 20 (2): 208-217. 

57.    SATIL, F., TÜMEN, G. & SELVİ, S. – 2021 – Balıkesir kıyı kumullarındaki bitki çeşitliliği ve tehdit faktörleri – Afyon Kocatepe Üniv., FEMÜBİD, 21: 507-519. 

58.    SERTESER, A. - 1994 - Seyhan Deltası (Adana) kıyı kumullarında bitki örtüsü ile toprak ilişkisi - Gazi Üniv., Fen-Ed. Fak., Biyoloji Bölümü, Doktora Tezi : 123 s.  

59.    SERTESER, A. & USLU, T. - 1995 - Seyhan deltası (Adana) kıyı kumullarında bitki örtüsü ile toprak ilişkisi - İlhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu,  II: 256-265. Ankara. 

60.    SERTESER, A. – 1999 – Akyatan (Adana) kıyı kumullarında bitki örtüsü ile toprak ilişkisi – Afyon Kocatepe Üniv., Fen Bil. Dergisi, 1 (2): 27-34.

61.    SERTESER, A.- 1999  - Vegetation and soil relationship on Akyatan (Adana) coastal dunes - MEDCOAST 99, 9-13 Kasım 1999. Antalya.

62.    SERTESER, A. 2001 – Akyatan kıyı kumullarının bitki örtüsü-toprak ilişkisi yönünden değerlendirmesi – Türkiye kıyıları 01 Konferansı: 261-269.

63.    SERTESER, A. – 2002 - Sakarya kıyı kumulları bitki örtüsü-toprak ilişkisi  -  KAY 2002, 4. Ulusal Konferansı, DEÜ, İzmir.

64.    SERTESER, A.& İÇAĞA, Y. - 2003 - Investigation of vegetation and soil relationship on Sakarya coastal dunes (Turkey) - Medcoast, 2003.  The sixty int. Conference on the Mediterranean Coastal Environment, vol. 2: 1393-1400. Bologna.

65.    SERTESER, A. – 2004 - Ceyhan Deltası (Adana) kıyı kumullarının bitki örtüsü-toprak ilişkisi yönünden değerlendirilmesi – KAY 2004, 5. Ulusal Konferansı, Çukurova Üniv., Adana.

66.    SERTESER, A. – 2015 - Coastal dunes features of endemic Ipomoeo-Elymetum farcti association, East Mediterranean - International Journal of Ecological Science and Environmental Engineering, 2(6): 44-47. 

67.    SERTESER, A. – 2016 - Coastal dunes features of endemic Ipomoeo stoloniferae-Sporobolus virginicus association, East Mediterranean - International Journal of Ecological Science and Environmental Engineering, 3(2): 37-41.

68.    SERTESER, A. – 2018 – Coastal dunes of East Mediterranean features of endemic Ononidetum hispanicae association – The Eurasia Proceedings of Science, Technology, Engineering & Mathematics (EPSTEM), 3: 85-89.

69.    SÖNMEZ, M. E. & AYTUK, C. – 2011 - Akyatan lagünü çevresinde arazi kullanımındaki değişimlerin zamansal incelenmesi ve ekosistem üzerindeki olumsuz etkilerinin belirlenmesi – Sosyal Bil. Derg. 1 (1): 25-39.

70.    TOLUNAY, D., MAKİNECİ, E., ÖZTURNA, A. G., PEHLİVAN, S., ABDALMOULA, M. M., ABOUMARSA, H. Y. & ŞAHİN, A. – 2016 - Effects of Istanbul-Durusu (Terkos) afforestations on some soil properties - EuroSoil2016, 16-21 Ekim 2016: 148-148. İstanbul.

71.    USLU, T. & BAL, Y. - 1994 - Ceyhan nehri deltası kıyı kumulları jeomorfolojisi ve bitki örtüsü - TÜBİTAK, DEBAG-106 nolu proje Gelişme Raporu: 19 s. Ankara.

72.    USLU, T. & BAL, Y. - 1995 - Ceyhan nehri deltası kıyı kumulları jeomorfolojisi ve bitki örtüsü - TÜBİTAK, DEBAG-106 nolu proje: 121 s. Ankara.  

73.    USLU, T. – 2008 – Kumullar ve otomobil yarışları - Haberanaliz İnternet Gazetesi, http://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=34253, 26.11.2008.

74.    USLU, T. -2011- Kıyı kumullarında tarım yapmak - Haberanaliz İnternet Gazetesi, http://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=87459, 25.10.2011.

75.    USLU, T. – 2023 - Kıyı kumullarını etkileyen faktörler - Haberanaliz İnternet Gazetesi,  https://www.haberanaliz.net/makale/kiyi-kumullarini-etkileyen-faktorler-2864  21.01.2023.

76.    USLU, T. – 2023 – Kıyı kumullarında ağaçlandırma - Haberanaliz İnternet Gazetesi,
https://www.haberanaliz.net/makale/kiyi-kumullarinda-agaclandirma-2911   29.04.2023.
77.    ÜÇLER, A. Ö. - 2011 - Kumul alanlarının ağaçlandırılması – Karadeniz Teknik Üniv.

78.    YAZICIGİL, İ. A. – 2008 - Kum alımının kıyı morfolojisine etkisi - Yıldız Teknik Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

79.    YILDIRIM, E. – 2004 – Ekolojik planlama yaklaşımıyla Antalya’nın doğu kıyılarında golf sahaları yapımı için uygun alanların saptanması –Akdeniz Üniv., Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi: 91 s.

80.    YILMAZ, R.& SERBEST, D. – 2005 - Saros Körfezi kıyı kumulları üzerindeki çevresel etkilerin araştırılması - Trakya Üniv., Bilimsel Araştırmalar Dergisi-Fen Bilimleri 6 (2) 2005: 83-90. 

81.    YÜKSEL, Y. – 2011 - Karasu kıyı alanı deformasyonu - Risk Altındaki Kıyı Alanları Çalıştayı İMO, Sakarya.

82.    ZAFER, B. & GÜNEY, A. – 1997 - Kıyılara turizmin baskısı ve korumanın yeterliliği - Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları I. Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 97 Bildiriler Kitabı: 273-279, Ankara.

83.    ZAMAN, S. & GÖK, Y. – 2003 – Antalya Konyaaltı plajında turizm ve çevresel etkileri – Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu, Ege Üniv., Coğrafya Bölümü Sempozyumları 2: 177-184.