KUMULLARDA SPOR YAPMAK

26 Kasım 2008 tarihli yazımızda kumullarda otomobil yarışlarına değinmiştik. Kumullarda gerçekleştirilen spor faaliyetlerini gözden geçirdiğimizde oldukça farklı dallarda ve Türkiye’nin çok çeşitli illerindeki kumullara dağıldığını görmekteyiz.

Türkiye kumullarında yapılan şu ana kadar çıkarabildiğimiz sporlar şunlar: futbol, golf, güreş, hentbol, off-road yarışları, rüzgâr sörfü, voleybol ve yamaç paraşütü.

Bu sporların gerçekleştirildiği kumulların bulunduğu iller ise: İçel, Antalya, Muğla, Aydın, İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Tekirdağ, İstanbul, Yalova, Sakarya, Zonguldak, Bartın, Samsun, Giresun ve Artvin. Yani 17 ildeki kumullarda spor organizasyonları yapılmakta.

Kumullarda yapılan bu sporlardan kısaca bahsetmek istiyorum.

Futbol: Plaj futbolu sporunu Antalya (Alanya’da), Bartın (Kurucaşile’de), Edirne (Erikli’de), İstanbul (Kumburgaz ve Şile’de), İzmir (Çeşme’de) ve Sakarya (Karasu’da) kumullarında yapıldığına rastladım.

Bu spor için iş makineleri ile kumul temizleniyor ve bu işlem de yetmeyip ayrıca kumula portatif tribünlerde yapılıyor. Yani tribünler de kumula inşa ediliyor. Ayrıca bu sporu seyretmeye gelen yüzlerce insan, kumulları çiğneyerek zarar veriyor…

Golf: Kumullarda ilk golf sahaları Antalya, Belek’te yapılmıştır. Bu nedenle Belek ile ilgili haberler basında çok çıkmıştır. Belek eski bir kumul sahası olup kumul hareketini önleme adına burada 1945–1955 yıllarında ağaçlandırmalar yapılmıştır. Ancak 1990 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi (özellikle çevresi iyi korunacak bölge diye anlıyorum) ilan edilen bu alan, aynı yıl Turizm Bakanlığı tarafından “turizm bölgesi” ilan edildi. Bölgeye 45 otel ve 10 golf sahası inşa edildi. Yani “bu ne perhiz bu ne lahana turşusu”. Belek’teki bu golf alanları orman içine değil aslında kumul alanlar üzerine tesis edildi. Antalya’da büyük bir direnç görmeyen golf sahası yapımcıları bu kez İzmir Selçuk’ta Pananos plajına golf sahası projelendirdi. Pananos’taki plan şu an mahkemeye intikal ettiğinden kararı beklenmekte. Benzer golf sahası planlaması Muğla Dalaman’da oldu ve golf sahasının da planlandığı Bakanlar Kurulunun turizm bölgesi ilanı mahkemeye intikal etti. Yine Muğla, Sarıgerme ve Antalya Aksu’da verilen tahsisler doğrultusunda yapılan golf sahalarının kumullar üstünde mi yoksa başka bir yerde mi oldukları konusunda bilgiye erişemedik.

Golf için çok geniş sahaların tahsisi söz konusu. Kumullar üstüne golf sahası tesisinde iş makineleri ile doğal yaşam tamamen temizlenmekte ve daha sonra bu alan kimyasal gübre ve sulamalarla çim yapılarak alanın ekolojisi tamamen değiştirilmekte. Kısaca kumul ekosistemi yüzde yüz yok edilmektedir.

Güreş: Kumulda güreş organizasyonlarına Antalya Kemer’de rastladık. Acaba atalarımız çayırlarda değil de kumlarda mı güreşiyordu diye insanın aklına soru takılmıyor değil.

Hentbol: Bu organizasyona da Muğla Köyceğiz’de rastladık.

Off-road yarışları: 26 Kasım 2008 tarihli yazımızın konusu olmuştu. İstanbul Şile’de ve Sakarya Karasu’da düzenlenmiş ve bu yıl Kırklareli İğneada’da düzenlenen yarış ise yoğun tepkiler üzerine iptal edilmişti.

Kumul bitkilerinin ezilmesi ve yok olması konusunda otomobil yarışları son derece etkilidir.

Rüzgâr sörfü: İzmir (Çeşme, Alaçatı ve Ilıca plajlarında) ve İstanbul (Gümüşdere’de) yapıldığını tespit ettik.

Bu sporda rüzgâr sörflerinin kumullara çekilip konması sırasında kumul bitkilerinin çiğnenmeleri söz konusu…

Voleybol: Plaj voleybolu organizasyonlarına Antalya (Alanya ve Manavgat’ta), Artvin (Hopa’da), Aydın (Didim’de), Balıkesir (Edremit’te), Bartın (Kurucaşile’de), Çanakkale (Gökçeada ve Lapseki’de), Giresun (Tirebolu’da), İçel (Taşucu’nda), İstanbul (Kumburgaz’da), İzmir (Şakran’da), Muğla (Bodrum ve Marmaris’te), Samsun (Atakum’da), Tekirdağ (Kasatura’da), Yalova (TİGEM kampında) ve Zonguldak’ta (Filyos’ta) yapıldığını tespit ettik. Bazı illerdeki organizasyonun büyüklüğüne bağlı olarak portatif tribünlerin bile yapıldığını görüyoruz.

Yamaç paraşütü: Bu sporda paraşütle iniş alanları kumullar olup bu kumullar Muğla (Ölüdeniz ve Patara’da) ve İstanbul (Terkos’ta) dadır.

Türkiye kumulları 1965–1972 toprak haritalarına göre 36.000 hektar idi. Zaman içinde ağaçlandırmalar, açılan tarlalar, otel ve yazlık ev inşaatları vb. ile doğal kumulların olduğu alan bugün büyük olasılıkla 10.000 hektarında altına inmiştir. Kumul ekosistemlerinin Türkiye’de koruyucusu, sahibi ve ilgilisinin olmaması nedeniyle bu sporların yapıldığı kumul alanlarda başta çiğnenme etkisi ile kumullara özgü bitki ve hayvan yaşamı yok edilmektedir. Anlaşılıyor ki Türkiye’deki kumulların tahribatı için yakın gelecekte yeni etkenlerin yanında yeni spor dalları da kumullarda yapılmaya başlayacaktır.