MUGADA KIYI KUMULU

Mugada kıyı kumulu Bartın’da Merkez ilçe sınırları içinde ve Gülcaz ve Muda burunları arasında bulunmakta. Kıyı kumullarınca önemli bir il olan Bartın’da Kızılkum, Mugada, Güzelcehisar ve İnkumu kumulları bulunmakta. Mugada kumulunun batısında Kızılkum ve doğusunda Güzelcehisar kumulları var. Bartın’da ayrıca Akkonak, Amasra, Bozköy, Cambu Koyu, Çakraz, Göçkün, Gömü, Kapısuyu, Kurucaşile, Tarlaağzı ve Tekkeönü plajları bulunmakta.

Mugada kumulu kabaca bir üçgen şeklindedir. Kumulun uzunluğu 930 m. ve en geniş yeri 485 m’dir. Kumulun üçgen şeklinin doğusundaki uzantının uzunluğu 345 m ve en geniş yeri 95 m’dir.

Kumulda 2014 yılında hala kumul gerisi sabit kumul tepelerinin tamamen tahrip edilmediklerini görmekteyiz. Kumulun 70-80 m gerisinde kum tepeleri bulunmakta. Daha sonra 320 m geride yine sabit kum tepelerini görmekteyiz. Bu kum tepelerinde Akdeniz çalı ve otları bulunmakta. En yaygın çalı ise Defne. İkinci kum tepelerinden sonra da orman başlıyor. Kumul gerisinde ormanın olması dünyada sık görülen bir durum olmadığından Mugada kumulu bu açıdan da önemlidir.

Kumulun en yakın yerleşim yeri olan Arıönü köyüne kuş uçuşu uzaklığı 760 m’dir. Kumulun üçgen şeklinin yanındaki uzantının doğu kısmı yazlık evlerle yapılaşmış ve buna bağlı olarak yol ağları yapılmıştır. Bunu Google’ın 2010 ve 2014 yılı uydu fotoğraflarını karşılaştırarak görmekteyiz. 2013 yılında kıyı kanununa aykırı hareketten bazı evler burada yıkılmıştır.

Bartın kumullarında 19 Haziran 1997’de kısa incelemeler yaparak notlar aldık. Mugada kıyı kumulunda mevsime ve çok kısa gezimize bağlı olarak 22 bitki tespit etmişiz. Bu incelemede hayvanların yemediği Teucrium ve Xantihium gibi bitkilerin yaygın olmasına bakarak otlatmanın olduğunu tespit ettik. Kumulun gerisinde küçük kum tepelerinde maki çalı ve Akdeniz bitkilerini bulduk.

Kumulda otlatmanın dışında kum alımının, yapılaşmanın ve buna bağlı olarak yol yapımının ve yapılaşmanın getirdiği kumulun plaj olarak kullanımının kumulu etkilediğini gördük.

Pınar Aydın’ın 2005 yılı tez çalışmasında Mugada kumulundan 33 bitki türü verilmektedir. Bu bize kumulun aşırı plaj olarak kullanımına rağmen plajın kum temizleme makineleri ile temizlenmediğini göstermekte. Böylece kumul bitkilerinin hala yaşamlarını 2005 yılında da sürdürdüğünü görmekteyiz. Pınar Aydın ve bizim tespitlerimizi birleştirdiğimizde tespit edilen bitki türü sayısı 42. Pınar Aydın’ın verdiği 2 adet kesit kendisinin kumul kuşaklarını ayıramamasından dolayı çok bilimsel değil. Aydın’ın, kesitlerini plaj, hareketli kumul ve sabit kumul kuşakları şeklinde ayırması gerekirdi.

Mugada kıyı kumul, akarsu, ada ve kumul gerisinde orman yaşam ortamları ile yaşam ortamları çeşitliliğine sahip bir alandır. Eğer 2016 yılına kadar kumulun bitkileri tamamen yok edilmedi ise bu kumulda koruma tedbirleri alınarak kumulun kendisini onarması kolay olacaktır. Ancak Türkiye’de bugüne kadar hiçbir kumulda onarım çalışması yapılmadığından bu konuda fazla da ümitli değiliz.

Zaten Mugada kumulunun 700 m gerisine Kozcağız termik santralı yapımı planlanmış, santralın iskelesi kumulun batı sahiline ve sıcak ile soğuk su deşarjlarının kumulun önündeki denize yapılması planlanmıştır. Kumulun doğusunda geriye ise Zafer termik santralı planlanmıştır. Böylece bu kumul da yakın zamanda Türkiye’de çevre korumadan sorumlu 3 bakanlığa rağmen doğal bitkilerin olmadığı bir alan olacaktır.