PANANOS KUMULUNDA ARAÇ VE PERFORMANS TESTİ

Pamucak ve Pananos kumulları İzmir’in Selçuk ilçesi sınırları içindedir, K.Menderes nehrinin denize döküldüğü yerin güney ve kuzeyinde oluşmuştur. Nehrin güneyindeki kumullar Pamucak ve kuzeyindeki kumullar Pananos kumuludur.

K. Menderes nehrinin getirdiği alüvyonlarla Selçuk ovası M.Ö. 7. yüzyıldan beri dolmaktadır. K. Menderes deltasının bugünkü kıyı şeridi ise M.S. 7. yüzyıldan sonra oluşmaya başlamıştır. Yani bu kumulların oluşum süreci bin yılı aşkın bir süredir devam etmektedir.

Bu her iki kumul daha önce doğal sit statülerinde olduğu halde 9 Nisan 1987 tarih ve 19426 sayılı Resmi Gazete’de “Selçuk-Pamucak Turizm Merkezi” ilan edilerek idam fermanları açıklanmıştır. Sonraki süreçte nehrin güneyindeki Pamucak kumulu yapılaşmaya başlamıştır. Bunun sonucunda Pamucak Sahilinde kuzeyden güneye doğru Richmond Ephesus, Club Ephesus Princess, Sürmeli ve Aqua Fantasy Aqua Park otelleri yapıldı. Ayrıca K. Menderes nehri yakınına Selçuk Belediyesi Halk Plajı ve plajın arkasında ise 137 binalık Pamucak Konut Yapı Kooperatifi inşa edildi.

Selçuk Belediyesi K. Menderes nehrinin güneyinde Halk Plajı yaparken nehrin kuzeyinde Pananos kumulunun plaj kuşağını da iş makineleri ile düzeltip buraların da plaj olarak kullanımı için zemin hazırlayarak Pananos kumulunda ilk büyük tahribatı başlattı.

Selçuk’ta K. Menderes nehri güneyindeki kıyı kumul ekosistemi doğal mirasını yok eden kurumlar, nehrin kuzeyindeki kıyı kumul ve kıyı bataklıklarını içine alan bir Nazım İmar Planı içinde de yer aldı. 6 Nisan 2005 tarihinde Selçuk Belediyesince Pananos Plajı ve çevresine ait “Kentsel Tasarım ve Peyzaj Projesi Yarışması” yapıldı. Bu yarışmada 3 kişiye ödül ve 3 kişiye mansiyon verildi. Bu çerçevede 1/5.000 ölçekli Selçuk-Pamucak Revizyon Nazım İmar Planı T.C. Kültür Bakanlığı’nca 12 Nisan 2007 tarihinde onaylanıp 24 Temmuz 2007 tarihinde askıya çıkartıldı. Ege Çevre ve Kültür Platformunun (Egeçep) daveti ile 10 Mayıs 2008 tarihinde Selçuk’ta bu konuda bir konferans verdik. 11 Mayıs 2008 tarihinde düzenlenen gezide de konferansa katılanlara Pananos kumulu ve çevresindeki ekosistemler ve önemi konusunda bilgi verildi.  Daha sonra 19 Mayıs 2008’de “Pananos kumulu resim yarışması” ve 24 Mayıs 2008’de “Pananos kıyısı imar planı ve yaşam ortamları” başlıklı yazılarımız www.haberanaliz.net sitesinde yayımlandı. 24 Eylül 2007’de bu planın iptali konusunda açılan dava ile ilgili olarak 26 Mayıs 2008 tarihinde 3 kişilik bilirkişinin arazi keşfi yapıldı. Bilirkişi heyetinin 1 Temmuz 2008 tarihli raporu sonucu Danıştay 6.Dairesi tarafından yürütme durduruldu. Yani bilirkişilerden sonra Danıştay’da bu alandaki ekosistemlerin doğal miras özelliklerinin önemini vurguladı. Ancak davanın muhatapları için bu alanların doğal özelliklerinin hiç önemi yoktu. Arazilerin değeri doğal değerlere göre değil rantına göre değerlidir.

Pananos kumuluna olan ilgi burada maalesef bitmedi. Pananos kumulunda son olarak Şubat 2009’da BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş. askeri amaçlı araçlarının performans testlerini burada yaptı. Böyle büyük sanayi kuruluşları, araştırmaya önem veren kuruluşlar bünyelerinde Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) birimleri olduğu halde, neden sadece üretecekleri ürün konusunda araştırma yaparlar da bu araçlarının performans testlerinin yapılacağı alan konusunda en küçük bir araştırma zahmetine girmezler. Yüzlerce ve bazen binlerce yılda oluşmuş, kendine özgü canlıları olan doğal miraslarımız olan kıyı kumulları ayrıca ekolojik turizmde en önemli unsurlar olan “deniz, kum ve güneş” üçlüsünden biridir.
Pananos kumulundaki askeri araçların performans testleri bize haber verilince derhal bunun fotoğraflarla belgelenmesi ve tüm basına haber olarak gönderilmesini önerdik. Efes Çevre ve Kültür Derneği (Efesçed)olayla ilgili olarak Selçuk’taki bir fotoğrafçıya tahribatı çektirmiş ve Selçuk Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Bunun dışında aynı dernek, Selçuk Asliye Hukuk Mahkemesi’nde de 27 Şubat 2009 tarihinde dava açarak Pananos kumullarında oluşan tahribatın tespitini istedi. Efesçed, dava dilekçesinde, bölgede yapılan araç performans testlerinin, Danıştay’ın aldığı yürütmeyi durdurma kararını yıpratmaya yönelik bir girişim olarak değerlendirdi. Tespit sonucu “zarar olmuştur” kararı alınırsa Efesçed derneği, söz konusu şirket hakkında esas davayı açacak.
Efesçed derneği tarafından 26 Şubat 2009 tarihinde kumuldaki tahribatlar fotoğraflarla belgelenerek tarafıma gönderildi. 1969 yılından beri kıyı kumulları konusunda çalışan bir kişi olarak fotoğraflarda gördüğüm, kumulların alt üst edildiği ve bitki örtüsünün büyük ölçüde tahrip edildiğidir.
Bu olay kıyı kumullarını etkileyen faktörler konusunda arşiv çalışması yapan bizleri de şaşırtmıştır. Türkiye’de bugüne kadar kumulları etkileyen 60 faktör tespit etmiştik. Şimdi bu olay yeni bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Burada BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş.’yi iki konuda kutlamak gerek. Birincisi doğal miras özelliği nedeniyle korunması için mahkeme kararı olan bir alanı, araç performans testine uygun görme cesareti göstermeleri. İkincisi Türkiye kıyı kumullarında bugüne kadar hiç görülmeyen bir tahrip faktörü icat etme başarıları. Bu firmanın Avrupa’nın hangi ülkesinin kıyı kumulunda araç performans testi yapıldığı konusunda bizleri, yöre insanlarını ve mahkemeyi bilgilendirmesi gerekir. 1965–1972 yılları toprak haritalarına göre Türkiye’de 110 büyük kıyı kumul ekosistemi vardı. Bu kumullardan 11’i Ege bölgesinde idi. Bunlardan sadece Muğla, Datça, Gebekum’da olan kumul ile Pananos kumulu doğal özelliklerini hala devam ettiren son 2 kumuldur. Diğer kumullarımız turizme kurban edilmişlerdir. Pananos bu doğal özelliği ile saldırılmayı değil korunmayı hak eden bir kumulumuzdur.