Yok edilen bir değer: Çoruk kıyı kumulu

Çoruk kıyı kumulu Balıkesir’in Burhaniye ilçesi, Merkez Bucağı sınırları içinde bulunuyor. Kumul, Edremit Körfezine akan Havran deresi ağzında ve Çoruk Köyü’nün batısındadır.

Çoruk kıyı kumulunu 16 Temmuz 1987’de Prof. Dr. Jean-Marie Géhu ile birlikte yaptığımız gezide araştırdık. Bu alan Kuzeybatı Anadolu kıyılarında araştırdığımız 25 alandan biriydi ve bu araştırmayı 1989 yılında yayınladık. Çalışmamızda 21 örneklik alanda araştırma yaptık ve bunları değerlendirdiğimizde bu alanda 9 bitki topluluğu (bitki birliği) tespit ettik. Bu çalışmalar esnasında alanda 25 bitki türü tespit edildi.

Bu alanda kıyı kumulu, kıyı tuzcul toprakları ve acısu yaşam ortamları (ekosistemler) bulunmakta. Bu alandaki kumullar “Kuzey Ege Kumul Büyük Yaşam Ortamı (geosigmetum)” içinde ve tuzcul topraklar ise “Kuzey Ege ve Kuzey Marmara Tuzcul Büyük Yaşam Ortamı” içinde yer alıyor.

Bu alanda tespit edilen 9 bitki topluluğundan 3’ü ilk kez bu araştırma ile tespit edilmiş dünya için yeni bitki topluluklarıydı. Bunlar;

1. Eryngio – Sporoboletum virginici
2. Halimiono – Artemisietum santonici
3. Limonio – Juncetum gerardii

Bu Türkiye’ye özgü (endemik) bitki topluluklarının dışındaki 6 bitki topluluğu ise bulundukları kıyılar itibariyle ‘Türkiye’ye özgü 3 bitki topluluğu gibi’ varlıkları tehdit altında olan bitki topluluklarıydı. Biz bu nedenle yayınımızda Çoruk kıyı kumulunu “Korunmaya Layık Alan” olarak nitelemiş ve korunmasını önermiştik.

Bu kumula bugüne kadar bir kez daha gitme olanağımız olmadı, ancak Google Earth’deki uydu görüntülerine baktığımızda kumulun hemen arkasına 734.938 m2 yüz ölçümündeki arsa üzerinde 1803 konutluk Orjan Tatil Sitesinin (Sınırlı Sorumlu Orman ve Jandarma Mensupları Sahil Arsa Turizm Yapı kooperatifi) yapıldığını görüyoruz.

1989 yılındaki Fransızca bu yayından sonra 1990 yılındaki Türkçe yayınımızda Kuzey Batı Anadolu kıyılarında korunması gereken alanları bir kez daha verdik. Teklif ettiğimiz 9 alan için bu 2 yayında şu cümleleri kullanmıştık:

“Bugün çok büyük ve modern bir ülke haline gelen Türkiye, uluslar arası değerdeki zengin biyolojik varlığının korunması için bu temel alanları modern bir şekilde korumayı bilmek suretiyle menfaatlerini en açık bir şekilde sonuna kadar koruyacak ve bundan gurur duyacaktır.”

1989 yılında korunmasını önerdiğimiz Kuzey Batı Anadolu kıyılarındaki 9 kıyı kumulu da maalesef korunmamıştır. Koruma ile ilgili bakanlıklar olan Çevre ve Orman Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tam bir vurdumduymazlık içinde olmuştur. Çoruk kıyı kumulundaki biyolojik değerlerimiz de yok edilmiştir.