'15 ay süren hamilelik': Afrika'da kısırlık tedavisi dolandırıcılığı nasıl yapılıyor?

GÜNDEM

"Bebeğim bana ait" diyordu.

Kocası Ike ile birlikte Nijerya devleti adına kendileriyle görüşen görevlinin karşısına oturdular.

Anambra bölgesinin kadın ve sosyal kalkınma işlerinden bir yetkili olan Ify Obinabo, aile anlaşmazlıklarında deneyimliydi, ancak bu seferki her zamankilerden farklıydı.

Odada bulunan Ike'nin ailesinden beş kişi, Hope adlı bebeğin biyolojik olarak bu çifte ait olduğuna inanmıyordu.

Chioma, bu bebeği 15 ay boyunca karnında taşıdığını iddia ediyordu. Görevli ve Ike'nin ailesi ise bu iddianın saçmalığını dile getiriyordu.

Chioma, Ike'nin ailesinin çocuk konusunda kendisine baskı yaptığını anlatıyor. Hatta Ike'nin başka bir kadınla evlenmesini bile istemişler.

Bu çaresizlik içerisinde Chioma, alışılmadık bir "tedavi" öneren bir kliniğe gitmiş. Anne olmaya çalışan kadınları, bebek ticareti yoluyla kandıran bir dolandırıcılığın ağına böyle düşmüş.

Görevli ve Chioma arasındaki bu toplantıya BBC'nin de araştırmasının parçası olarak katılmasına izin verildi.

Chioma ve diğerlerinin isimleri, bu haberde değiştirilerek kullanıldı.

Doğum yaptıklarına inandırılan ilaçlar

Nijerya, dünyada en çok doğum oranının görüldüğü ülkelerden biri.

Kadınlar doğum yapmazsa sosyal baskı görüyor, hatta toplumdan dışlanıyor.

Bu sebeple de bazı kadınların hayallerini gerçekleştirmek için sınırları zorladığı görülüyor.

BBC Africa Eye ekibi gizli bir dolandırıcılık ağını araştırdı.

Dolandırıcılar, doktor ya da hemşire kılığına girerek kadınlara "mucize bir doğurganlık tedavisi" uyguladıklarını iddia ediyor ve kadınlara hamile kalmaları sözü veriyordu.

Tedavinin başlangıcı yüzlerce dolara mal oluyor ve bir iğneden, içecekten ya da vajinaya enjekte edilen bir maddeden oluşuyor.

Araştırma kapsamında konuşulan bütün kadın ve yetkililer bu ilaçlarda ne olduğunun kesin olarak bilinmediğini söyledi.

Bazı kadınlar ise ilaçların karınlarının şişmesine yol açtığını, bunun da hamile olduklarını düşünmelerine sebep olduğunu söyledi.

Dolandırıcılar, kadınlara bir doktora ya da hastaneye gitmemeleri gerektiğini, çünkü bebeği tespit edemeyeceklerini, yaptıkları tedavi sayesinde bebeklerin rahim dışında geliştiğini iddia etti.

Doğumun ise daha fazla para ödemeleri halinde verilen "nadir ve pahalı bir ilaç sayesinde" gerçekleşeceği öne sürüldü.

Doğumun nasıl gerçekleştiğine dair anlatılanlar ise rahatsız edici.

Bazı kadınlar sadece sezaryen benzeri yaralarla uyandıkları bir süreç yaşadı.

Bazılarına ise sersem gibi hissetmelerine ve halüsinasyon görmelerine yol açan bir ilaç verildi, bu da doğum yatptıklarına daha çok inanmalarına yol açtı.

Ancak her şekilde kadınlara süreç sonunda doğurdukları iddia edilen bebekler verildi.

Chioma, doğumun nasıl gerçekleştiğini tam olarak hatırlamadığını, ancak doktorun beline bir iğne yaptığını ve ıkınması gerektiğini söylediğini aktarıyor. Bebeği Hope'un nasıl geldiğini hatırlamasa da doğumun sancılı olduğunu söylüyor.

Otel koridorlarında onlarca kadın bekliyor

BBC'nin araştırma ekibi bir çift gibi davranarak Dr. Ruth adında olduğu iddia edilen bir kadın tarafından işletilen bir kliniğe ulaşmayı başardı.

Sekiz yıldır çocuk sahibi olmaya çalıştığını söyleyen çift, her ayın ikinci Cumartesi günü bir otelde hasta kabul eden Dr. Ruth adındaki kişiyi, otel koridorlarında bekleyen onlarca kadınla beraber ziyaret etti.

Bekleyen çoğu kadının karnının dışarı olduğu aktarılırken, bir kadına hamile olduğu haberinin verilmesiyle kutlamalar yapıldı.

Dr. Ruth, kimliğini gizleyen gazetecilere ise sisteminin işlediğini öne sürdü.

Aynı zamanda tıbben mümkün olmadığı halde çocuklarının cinsiyetini de seçebileceklerini öne sürdü.

Çift, enjeksiyonu reddedince Ruth birkaç paket ilaç olduğu iddia edilen madde vererek bunları evde almalarını, ne zaman ilişkiye girmeleri gerektiğini açıklayarak verdi.

Bu ilk tedavi yaklaşık 205 dolar tutuyor.

Bu talimatların hiçbirini yerine getirmeyen ve kimliklerini gizleyen gazeteciler dört hafta sonra Ruth'u görmeye geri gitti.

Ruth, ultrasona benzeyen bir cihazı gazetecinin karnına tutarak hamile olduğunu iddia etti.

Bebeğin doğması için ise 1.180 dolar daha ödeyerek nadir bir ilaç almaları gerektiğini, yoksa bebeğin dokuz aydan daha fazla anne karnında kalacağını ve doğru beslenemeyeceğini öne sürdü.

Ruth, BBC'nin sorularını yanıtlamadı.

Bu iddialara kaç kadının inandığı da bilinmiyor.

Zorla tutulan hamile kadınlar

Kriptik hamilelik, kişinin hamilelikle ilgili semptom yaşamadığı ve hamile olduğunu son aşamaya kadar bilmediği bir gebelik türü olarak tıp literatürüne geçmiş bir durum.

Ancak BBC, araştırmasında bu hamilelik türüyle ilgili sosyal medyada çok yaygın yalan bilgilerin olduğunu tespit etti.

Örneğin ABD'den bir kadın dört yıl boyunca hamile olduğunu ve bilimin durumunu açıklayamadığını öne sürüyor.

Kapalı Facebook gruplarında bu tür "tedavileri" övmek için dini terimler kullanılıyor ve çocuk sahibi olamayan kadınlara bir "mucize" olarak sunuluyor.

Bu yanlış bilgiler yüzünden de kadınlar bu tarz dolandırıcılık tuzaklarına daha kolay düşüyor.

Dolandırıcılar, bu gruplarda sözde tedavilerle ilgili gönderilerde bulunarak kendilerine ulaşan kadınları kapalı WhatsApp gruplarına çekiyor.

Bu dolandırıcılık ağının, kürtajın yasak olduğu Nijerya'da yeni doğmuş bebekler de bulması gerekiyor ve bunun için zor durumdaki kadınları arıyorlar.

Şubat 2024'te Chioma'nın Hope'u doğurduğunu iddia ettiği binaya Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan baskında bazıları 17 yaşında olan hamile kadınların rızaları dışında tutulduğu tespit edildi.

BBC'ye konuşan bazı kadınlar, bebeklerinin satılacağından haberdar olmadıklarını söyledi.

İsmi değiştirilen Uju adındaki bir kadın ise ailesinin hamile olduğunu anlamasından çok korktuğunu, bebeğini satması için 470 dolar teklif edildiğini anlattı.

Görevli Obinabo, soruşturma sonunda Chioma'nın da bir kurban olduğuna ikna oldu.

Bebeğin gerçek ailesi ortaya çıkana kadar Chioma'nın bebeği tutabileceğini söyledi.

Ancak uzmanlara göre bu tarz dolandırıcılıkların ortadan kalkması için doğurganlık, üreme hakları, evlat edinme gibi alanlarla ilgili kuralların değişmesi gerekecek.

HABER VE KAYNAK: BBC.TÜRKÇE

https://www.bbc.com/turkce/articles/cyv7zz480q7o