Mars ya da Ay'daki evlerimiz neye benzeyecek?

GÜNDEM

Hint uzay ajansı ISRO bir süredir uzay koşullarının simülasyonu için Habitat-1'in kısaltması olan Hab-1 isimli projeyi yürütüyor.

Bu kapsamda bir astronot adayı, Himalaya dağ zincirinin Hindistan'daki kolu Ladakh'ın yüksek bir bölümünde üç hafta boyunca teste tabii tutuldu.

Aastha Kacha-Jhala, Gujarat merkezli bir firma olan Aaka'da uzay mimarı olarak çalışıyor.

BBC'ye konuşan Kacha-Jhala, bu simülasyonlar sayesinde, astronotların ve ekipmanların, uzaya gönderilmeden önce karşılaşabilecekleri sorunların tespit edilmeye ve çözülmeye çalışıldığını söylüyor.

Uzay şartlarına dayanıklı teflondan yapılan ve endüstriyel nitelikte köpükle izole edilen Hab-1'de, çalışma istasyonuna dönüşebilen bir açılır kapanır raf bulunuyor. Ek olarak malzemeleri ve acil durum kitlerini saklamak için depolama alanı, yemekleri ısıtmak için bir mini mutfak ve bir tuvalet bulunuyor.

Simülasyona yerleşen astronot, Hab-1'de üç hafta kaldı.

Uzay mimarı Kacha-Jhala, Hab-1'in Ay veya Mars'taki dar kullanım alanları düşünülerek tasarlandığını söylüyor:

"Astronotun suyu çok sınırlı olacak, bu yüzden kuru bir tuvalet tasarladık. Ayrıca dışkı atıklarının uygun şekilde atılabilmesi için de bir sistem kurduk ve yaşam alanının kokusuz kalmasını sağladık."

Kacha-Jhala, kalıcı bir simülasyonu Ladakh'ta inşa etmek için Hint uzay ajansı ISRO ile görüşmeleri sürdürüyor.

Bu çalışmalara paralel olarak Hindistan ilk astronotunu uzaya gönderme hazırlığı da yapıyor.

ISRO, Gaganyaan isimli seyahati ile üç astronotu üç gün boyunca 400 km yükseklikteki Alçak Dünya Yörüngesine yerleştirmeyi planlıyor.

Her şey plana göre giderse, ülke tarihi için büyük önemdeki fırlatma gelecek yıl gerçekleşecek.

Hindistan ayrıca 2035'e kadar, ilk uzay istasyonunu kurmayı ve 2040'a kadar Ay'a bir astronot göndermeyi planlıyor.

NASA, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Rusya, Çin ile uzay programlarına sahip diğer ülkeler ve özel şirketler düzinelerce benzer simülasyon projeleri yürütüyor.

Gaganyaan görevi için seçilen dört Hintli astronottan ikisi şu anda NASA'da eğitiliyor.

Ladakh Üniversitesi'nden Prof. Subrat Sharma, bu simülasyonlar sayesinde "astronotlarımızı eğitmek için yabancı uzay ajanslarına bağımlı kalmayacağız" diyor.

BBC'ye verdiği demeçte Ladakh'ın deney için seçilme nedeninin toprak, arazi ve kayalar bakımından Mars ve Ay'a benzerlik olduğunu da söyledi.

Ladakh projesinde toplanan toprak örnekleri, astronotların uzayda ev inşa etmek için gezegenin sunduğu malzemeleri kullanıp kullanamayacaklarını görmek için üniversite tarafından test ediliyor.

Hindistan-Çin sınırında yer alan Himalaya sıra dağlarının buradaki zinciri 3500 metre yüksekliğe ulaşıyor. İklim aşırı hızlı şekilde değişebiliyor, sıcaklık 20C'den -18C'ye düşebiliyor.

Bu değerler, sıcaklıkların -153C'nin altına düşebildiği Mars ile bazı derin kraterlerde -250C'nin standart olabildiği Ay ile boy ölçüşmese de yine de dayanıklılık testi anlamında fikir veriyor.

Profesör Sharma, "Her seferinde test için uzaya gidemezsiniz, uzay benzeri koşulların yaratılabileceği bu tesislere ihtiyacınız var" diyor.

BBC'ye konuşan profesör, millerce uzanan coğrafyasıyla "gezegende yalnız olma hissi verdiğine de" işaret ediyor.

Buz gibi soğuk çöl şartlarında kapsülde üç hafta geçiren simülasyon astronotu da tahmin edildiği şekilde hisler yaşadı.

Simülasyon astronotu isimsiz kalmak şartıyla BBC'ye yaşadıklarını anlattı:

"İnsanlardan izole edilmiştim. Yaptığım her hareket planlanmıştı, ne zaman uyanacağım, ne zaman ne yapacağım ve ne zaman uyuyacağım belliydi.

"Her hareketim 7/24 kamera ile izlendi. Aktivitelerim ve sağlığımla ilgili veriler merkeze gönderiliyordu"

"İlk birkaç gün harikaydı, ancak daha sonra aynı günü yaşıyor gibi hissetmeye başladım ve bu da beni etkiledi. Günlük performansım da etkilenmeye başladı. Uyku düzenim etkilendi ve konsantrasyonum bozuldu."

Simülasyon astronotuna, uyku düzeni, kalp atış hızı ve stres seviyelerini izlemek için biyometrik cihazlar taktı.

Kanı ve tükürüğü günlük olarak test edilerek mevcut şartlarla nasıl başa çıktığı incelendi.

Bilim insanları, psikolojik faktörlerin uzayda insanları nasıl etkileyeceğini görmek için de simülasyonların önemine dikkat çekiyor.

Nisan ayında, NASA'nın robot köpeği Lassie'yi Ay'ın yüzeyinde hazırlamak için Oregon'da denemelere başladı.

Mars'taki yaşamı simüle etme amaçlı bir proje için Teksas'ta bir "analog" tesiste bir yıl geçiren dört gönüllü, Temmuz ayında projeyi tamamladı.

Economist dergisine göre, NASA yalnızca Ay'ın sağladığı kaynakları kullanarak, 3D yazıcı ile bir üs kurmak üzerine çalışıyor.

Çin ve Rusya ise ortak proje yürütürken Hindistan da bu yarışta var.

Profesör Sharma, Ladakh'ta toplanan verilerin, astronotların yaşayabilecekleri hastalıklara karşı da tıbbi teknolojiler üretilmesini sağlayacağını savunuyor:

"Günlerin ve gecelerin Dünya'dakinden çok daha uzun olduğu Ay'da veya yeterli oksijenin olmadığı uzayda vücudumuzun nasıl işleyeceğini bilmemiz gerekiyor"

haber ve kaynak: bbc.türkçe

https://www.bbc.com/turkce/articles/c623qrye1dno