Türkiye ve Suriye arasında askeri işbirliği nasıl şekillenecek?

GÜNDEM

Suriye ordusunun yeniden inşası, askeri ekipman ve eğitim verilmesi gibi unsurlar masada.

Türkiye'nin Suriye topraklarında askeri üsler kurması ihtimali de tartışılıyor.

Savunma Bakanlığı kaynakları askeri işbirliği ile ilgili olumlu mesajlar verirken üs kurulması ihtimalini şimdiye kadar doğrulamadı.

Amerikan askerlerinin çekilmesi olasılığı ve IŞİD ile mücadele için yeni bir bölgesel mekanizma kurulması Türkiye-Suriye askeri işbirliğinin şekillenmesinde önemli rol oynayacak.

Askeri ilişkiler nasıl gelişti?

Ankara ve Şam yönetiminin üzerinde en çok konuştukları alan ise askeri ve güvenlik işbirliği oldu.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler bu konudaki ilk açıklamayı 15 Aralık 2024'te yaptı ve Suriye'nin talep etmesi durumunda bu konuda gerekli desteği sağlamaya hazır olduklarını kaydetti.

Taraflar arasındaki temaslar Ocak ayında yoğunlaştı.

Önce Suriye Savunma Bakanı Murhef Ebu Kasra 15 Ocak'ta dışişleri bakanı ve istihbarat başkanı ile birlikte Ankara'da Güler ile görüştü.

Bu temaslarda alınan kararlar uyarınca Milli Savunma Bakanlığı'ndan üst düzey bir heyet 29-30 Ocak günlerinde Şam'a teknik bir ziyaret gerçekleştirdi.

Heyet, Suriye'nin savunma ve güvenlik kapasitesinin artırılması için neler yapılması gerektiğini gözlemledi.

Kara, hava ve deniz kuvvetlerinden generallerden oluşan beş kişilik heyetin başında Savunma ve Güvenlik Genel Müdürü Tümgeneral İlkay Altındağ olduğu basına yansıdı.

Heyetin incelemeleri ve Suriye tarafının talepleri doğrultusunda askeri işbirliğinin altyapısının ve yol haritasının oluşturulması öngörülüyor.

'Müşterek bir yol haritası'

NATO'nun ikinci büyük ordusu olan ve güçlü yapısal kapasitesiyle öne çıkan Türkiye, başta Afrika ve Balkanlar'da olmak üzere birçok ülkeyle askeri işbirliği yapıyor.

Bu süreçlerde ilk aşamada genel bir askeri işbirliği çerçeve anlaşması imzalayan Türkiye, muhatap ülkenin gereksinimleri ve taleplerine göre anlaşmada belirtilen alt başlıklarda somut işbirliği projelerini üstleniyor.

Güler, 15 Aralık 2024'te bu yönteme atıfta bulunarak "Yeni yönetimin talep etmesi durumunda gerekli desteği sağlamaya hazırız" demişti.

Bu konunun eş-Şera'nın 4 Şubat'taki ziyareti sırasında da ele alındığı kaydediliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile basın toplantısında konuşan eş-Şera, Türkiye ile ilişkileri "stratejik ortaklık" düzeyine çıkarmaya kararlı olduklarını belirtti:

"Bölgedeki güvenlik tehditleriyle mücadele etmek için ortak bir strateji oluşturmak başta olmak üzere, diğer büyük stratejik dosyalar üzerinde birlikte çalışıyoruz. Bu çabalar, Suriye ve Türkiye için sürdürülebilir güvenlik ve istikrarı sağlamayı amaçlamaktadır."

Savunma Bakanlığı kaynakları da Türk heyetinin temasları sonrasında Suriye ordusunun kapasitesinin geliştirilmesi maksadıyla "müşterek bir yol haritası" oluşturulacağını söyledi.

Türkiye Suriye'de üs kuracak mı?

Türkiye ile Suriye arasında yapılacak anlaşmalar kapsamında yeni ordunun kurulması, mevcut altyapının iyileştirilmesi, mevcut askeri malzemenin gözden geçirilmesinin yanı sıra Türkiye'den gerekli askeri malzemenin temin edilmesi ve eğitim sağlanması gibi işbirliği adımlarının atılmasına kesin gözüyle bakılıyor.

İşbirliğinin bunun ötesine geçip Türkiye'nin Suriye'nin güvenliğine doğrudan katkı sağlayıp sağlamayacağı, ülke topraklarında bağımsız askeri üsler kurup kurmayacağı ise tartışılan konular arasında.

Uluslararası basında Türkiye'nin Suriye'de kara ve hava üsleri kuracağına ilişkin haberler üzerine açıklama yapan Savunma Bakanlığı kaynakları, "Basında çıkan bu tür haberlere ihtiyatlı yaklaşmak ve içeriğini iyi okuyup anlamak gerekir. Bu tür konuları konuşmak için şu an çok erken," yanıtını vermekle yetindiler.

Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde sınır boyunca birçok bölgede askeri gücü bulunuyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri, Rusya ve İran ile oluşturulan İdlib "çatışmasızlık bölgesinde" de varlığını sürdürüyor.

Savunma Bakanlığı kaynakları, gereksinimler çerçevesinde asker sayılarının zaman zaman değiştiğini ve güçlerin yer kaydırmaları yaptıklarını kaydediyorlar.

Türkiye, "terör örgütü" olarak tanımladığı grupların Suriye'nin kuzeyinde "güvenlik tehdidi" oluşturduğunu söylüyor ve bu tehdit ortan kalkana kadar Suriye'de askeri varlığını sürdüreceğini kaydediyor.

Suriye'nin kuzeyinde ana omurgasını Halkın Savunma Birlikleri'nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) var.

ABD, IŞİD'e karşı SDG ile işbirliği yapıyor.

IŞİD ile mücadele nasıl şekillenecek?

Türkiye'nin Suriye'deki askeri varlığının geleceğini ve üs kurup kurmayacağı gibi konuların ABD'nin bölgeye ilişkin politikalarının nasıl şekilleneceğine de bağlı olduğu belirtiliyor.

Donald Trump liderliğindeki yeni Amerikan yönetiminin Suriye'den asker çekme konusunda değerlendirme yaptığı ancak kesin bir sonuca varmadığı biliniyor.

ABD'nin çekilmesi durumunda IŞİD ile mücadelenin sekteye uğramaması için Türkiye ve Suriye ile Ürdün ve Irak'tan oluşan bölge ülkeleri bir mekanizma kurmaya çalışıyor.

Dört ülkenin dışişleri, savunma bakanları ile istihbarat başkanlarının yakında Ürdün'de bir araya gelerek somut adım atacakları kaydediliyor.

Bu yönde adımların atılması durumunda Suriye toprakları içinde daha kapsamlı bir askeri yapılanma gereksinimin artacağı değerlendiriliyor.

SDG de halihazırda Suriye'deki IŞİD kamplarının kontrol edilmesinde rol oynuyor.

HABER VE KAYNAK: BBC.TÜRKÇE

https://www.bbc.com/turkce/articles/c5yv4x9rvggo