haberanaliz
Dr.Binhan OĞUZ

Dr.Binhan OĞUZ

Mail: binhanoguz@gmail.com

BAĞ BOZUMU ZAMANI YİNE İHRACATI HATIRLATTI

Haber Analizdeki sevgili okuyucularımla bu buluşmamız bağ bozumu sürecine rast geldi…aslında az araştırdığınızda Hıristiyanlık öncesi dahi Anadolu’da neşe, eğlence zamanı olduğunu görüyorsunuz…Bağ bozumu, üzümlerin toplanması çeşitli şenliklere sebep olurmuş…yani mitolojiye göre de üzümlerin toplanması zamanında ülkede eğlence, renk, bereket, huzur olurmuş…

Ben de  işsizlik, göçmenler, kıtlık, pahalılık gibi her günümüzün giderek tatsızlaşmasına sebep olan konulara hiç girmeyim dedim…üzüme, bağ bozumuna odaklanalım diye niyet ettim ve 2014 yılında bir İhracat lideri kurumumuz adına yaptığım çalışma, üzümlerimiz, şarap ihracatımız geldi aklıma…

 

Türkiye dünya üzüm üretiminde halen 6. sırada

Türkiye’de üzüm üretimi yükselen bir grafik izlerken, üzüm bağlarının azaldığı görülmektedir. demişiz o raporda; “2004 yılında 559 bin hektar olan üzüm bağları 2012 yılında 517 bin hektara düşmüştür.”… 2019 verilerine göre 405 hektara inmiş üzüm bağlarımız…Dünya üzüm üretim alanlarının yaklaşık ve %6’sı Türkiye’dedir ve ülkemiz bu oran ile dünyada üzüm yetiştiriciliğine en çok alan ayıran ülkeler sıralamasında İspanya (%14), Çin (%11), Fransa (%11) ve İtalya’dan (%10) sonra 5. sırada yer almaktadır.

2014 raporunda “Türkiye, üzüm üretiminde 4.2 milyon ton ile dünya sıralamasında 6. sıradadır (FAO) ” demiştik…2019 yılı itibariyle de Türkiye’nin toplam üzüm üretimi dünya üzüm üretiminin %5 ‘ini oluşturmakta ve yine 6. sırada yer almaktadır (FAO, 2021)

Ayrıca, 2014 raporunda demiştik ki “Oysa, Türkiye, dünya şarap ihracatında, yaklaşık 9 milyon dolarlık ihracatı ile 49. sırada yer almakta olup, dünya ihracatında pazar payı sadece %0.03’tür.” 2021 Birleşmiş Milletler Trademap verilerine göre 56. sırada olan Türkiye dünya şarap ihracatından %0 pay almaktadır.  Yine neredeyse 10 yıl önce  “TUİK verilerine göre 2012 yılında, ülkemizde üretilen üzümlerin %52’si sofralık üzüm, %38’i kurutmalık ve %10’u şaraplık olarak kullanılmıştır. Oysa görüşülen sektör yetkililerine göre şaraplık üzüm oranı % 3-4’ler ile kısıtlıdır; 2.1 milyon ton sofralık üretilen üzümü, 1.6 milyon ton ile kurutmalık takip etmiştir.” demişiz… 2021 yılında ülkemizde üretilen üzümlerin %55’i sofralık üzüm olup,  şaraplık üzüm üretimi, 2017’den sonra hafif bir düşüş trendi içerisinde olup sadece 456 bin ton ile sınırlı kalmıştır.

 

Dünya şarap ihracatında Türkiye’den beklenen aşama son 10 yılda maalesef kaydedilememiş

Dünya şarap ihracatı, 2017-2021 arası dönemde, ithalatta yaşanan dalgalanmaya paralel bir gelişme yaşasa da, %8,4 gibi bir büyüme gerçekleştirerek 41  milyar dolara ulaşmıştır.

Dünya şarap ihracatının %32.2‘lik payını oluşturan Fransa, 2021 yılı içerisinde 13 milyar dolarlık ihracatı ile birinci sıradadır.
İtalya, dünya şarap ihracatının %20.6‘lık kısmına sahip olarak, 2021 yılında toplamda 8,4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirerek, Fransa’nın ardından ikinci sırada gelmektedir.
Dünya şarap ihracatında 3. sırada gelen İspanya’nın pazar payı %8,5 olup 2019 sonrası artış göstermektedir.

Aynı 2014 raporunda olduğu gibi, 2021 verilerine göre  “Yeni dünya şarapçıları” Avusturalya, Şili gibi oyuncuların yanı sıra ABD, Almanya, Yeni Zelanda, Arjantin ve Portekiz de en  önemli 10 ihracatçı arasındadır.

Oysa, en Büyük İthalatçı Üç Ülkede Rekabet Giderek Zorlaşıyor

Dünya şarap piyasalarında ABD, İngiltere ve Almanya en çok şarap ithal eden ülkelerdir. Küresel şarap ithalatının  %37,5’luk payını bu üç ülke paylaşmaktadır.

Dünya şarap ticaretinde en çok şarap ithal eden ülke, yaklaşık 7,8 milyar dolarlık ithalatı ile ABD’dir. Dünya ithalatında %17.8‘lik payı elinde bulunduran ABD, çeşitli coğrafi bölgelerden yapmış olduğu ithalat ile ön plana çıkmaktadır.

ABD’nin en büyük alımları %35,5 ile Fransa’dandır. Bu pazarda İtalya %32,2, Yeni Zellanda %7,8 paya sahiptir ; oysa 10 yıl kadar önce Pazarın en önemli tedarikçisi İtalya idi.

“2204 GTIP’te Türkiye, ABD’nin en çok ithalat yaptığı 30. ülke olurken,  ABD, Türkiye’den 2012 yılında toplamda 637 bin dolarlık ithalat gerçekleşmiştir” diyerek “bir önceki yıla göre %15 artış olsa da, ABD’nin ithalatında, Türkiye’nin payı çok azdır” diye not etmişiz 2014 yılında …2021’de ABD pazarında güç kaybetmişiz ve ABD’nin en çok ithalat yaptığı 42. ülke olmuşuz…

Peki 10 yıl kadar önce 26. sırada tedarikçi olduğumuz İngiltere’de neler olmuş?
İngiltere, 2012 yılında, Türkiye’den toplamda 500 bin dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir diyerek 26. sırada olduğunu belirtmişiz o dönem…

2021 verilerine göre Dünya şarap ithalatının  yaklaşık %12‘lik payını elinde bulunduran İngiltere, ABD’nin ardından ikinci sırada yer almaktadır. Toplamda 5 milyar dolara yakın ithalat yapan İngiltere, alımlarının  %32,2’lik bir kısmını Fransa’dan gerçekleştirmektedir. Türkiye’den alımları 1 milyar dolar ve yine 26. tedarikçiyiz. (Türkiye’nin pazar payı 0 maalesef)

Almanya, dünya şarap ithalatında %8 pay ile 3. sıradadır. Almanya, 3,3 milyar dolarlık ithalatının, 1.3 milyar dolarlık kısmını İtalya’dan gerçekleştirmektedir.
Alman ithal şarap pazarı, İtalya ve Fransa’nın egemenliği altındadır. Almanya’nın ithalatında %40 paya sahip İtalya’yı, %28,5 payla Fransa takip etmektedir. Almanya’nın en çok alım yaptığı üçüncü ülke konumundaki İspanya’nın %13 payı bulunmaktadır.

Almanya’nın 2021 yılında 1,4 milyar dolarlık alım yaptığı Türkiye, 23. sıradadır. Bu pazarda 2017 yılında 2,5 milyar dolara yaklaşmış Türkiye’nin şarap satışı düşüş kaydetmiştir. Örneğin 2020-21 döneminde Türkiye’nin Almanya’ya şarap satışı -%17 düşerken Gürcistan’dan %45 artmış…

En önemli 3 büyük alıcı ülkede durumumuz böyle zira tüm dünyaya Türkiye’nin şarap ihracatı 2019-20’de -% 54 düşmüş…

Dünya üzüm üretiminde 6. olan Türkiye, çok eski dönemlerde olduğu gibi katma değerli ürüne dönüştürerek şarap üretimi yaparak, ihracat yolu ile gelir elde etmenin yolunu sağlamlaştırmak için

devletin de destekleyeceği bir vizyon planını  ön plana çıkartmalı ve saptayacağı hedef pazarlarda doğru organizasyonlar ve iyi bir hikaye ile olumlu bir “Türkiye Şarabı” imajını yaratarak ihracatı arttırmalıdır diye inanıyorum…

Kilit pazarlarda Türk şaraplarının “bulunabilirliğinin” ve “erişebilirliğinin” sağlanması ile ihracatı arttıralım ki Eylül ayları geldiğinde her üzüm bölgemizde gerçekten neşe ve eğlence olsun…

Hocam nereden çıkardın şarabı dedi kiminiz ama bağ bozumu zamanı  şu an yaşadığım Ege’de…ve ihracat konusu sanırım 30 yıldır emek verdiğim hani o reklamdaki gibi “ hiç aklımdan çıkmıyorki” gibi …

Bundan böyle arzum, ümidim her üzüm toplama döneminde ülkede, eğlence ve huzur söz konusu olması.

Bağ bozumu ülkemize de renklilik ve bereket ile gelsin.