KIYILARIMIZ VE KUMULLARDA GELGİT

Türkiye kıyılarında mareograf istasyonlarında deniz seviyesi ölçümleri yapılmaktadır. Buna bağlı olarak denizlerin gel ve git zamanlarındaki seviyeleri de ölçülmektedir. Akdeniz kıyı kumullarındaki denizlerin gelgit seviyelerini çıkarttık.

Akdeniz’de gelgit seviyeleri arasındaki farkın en yüksek olduğu yer Manavgat’ta Alara Çayının ağzı yakınlarında olup bu fark 1,03 m.’dir.

Bu farkın en az oluğu yer Kaş, Gelemiş’te olup 0,82 m.’dir. Serik-Side ve Anamur-Bozyazı’da 1,02m., Muğla Akyarlar ve Gazipaşa’da 1,01 m., Kemer Göynük’te 0,99 m., Alanya’da 0,98 m., Seyhan deltasında 0,97 m., Göksu deltasında 0,96 m., Aydıncık’ta  0,95 m., Çavuş limanı, Atbükü-Yenbey ve Turunçlu’da 0,93 m., Kumluca-Finike, Ceyhan deltası, Gölovası ve İskenderun’da 0,91 m., Demre, Limonlu-Erdemli ve Samandağ’da 0,90 m.’dir.

Kumulların olduğu kıyılardaki gelgit, özellikle alçak kıyılardaki kumul bitki örtüsü için çok önemlidir. Deniz seviyesinin yükselmesi ve bunun yanında dalgalar ile deniz tuzunu kumulda erişebildiği uzaklıklara kadar bırakır. Bu tuzdan etkilenmiş kumulda Cakileteamaritimae sınıfına ait bitki birlikleri kgelişir.

Türkiye kıyı kumulları ile ilgili bugüne kadar yapılan tespit edebildiğimiz 1.505 yayının 21’i kumulların olduğu kıyılardaki gelgit ile ilgili. Bu yayınları 2 Türk ve 1 Fransız yapmış.

Bu konuda yayın yapan 2 Türk’ten Uslu, T. 21 ve Bal, Y. 13 yayın ve Fransız Géhu, J.-M. ise 2 yayın yapmıştır.

Bu konuda yapılan en eski yayını Uslu, T. ve Bal, Y. 1993 yılına aittir.

Yapılan yayınların; 12’si toplantılarda sunum, 7’si gazete makalesi, 1’i proje ve 1’i rapor olarak yayınlanmıştır.

1.    USLU, T. – 1993 - Göksu Deltası’nda kıyı kumul yönetimi - DHKD Uluslararası Göksu Deltası Çevresel Kalkınma Semineri Bildiri Metinleri, 6-9 Ekim 1992: 139-153. Silifke.
2.    USLU, T. & BAL, Y. – 1993 - Coastal dune management of Seyhan delta - In : ÖZHAN, E. (ed.). Proceeding of the First International Conference on the Mediterranean Coastal Environment, MEDCOAST 93, 2-5 November 1993. Vol. 1: 199-216. Antalya. 
3.    USLU, T. & BAL, Y. – 1994 - Ceyhan nehri deltası kıyı kumulları jeomorfolojisi ve bitki örtüsü - TÜBİTAK, DEBAG-106 nolu proje Gelişme Raporu: 19 s. Ankara. 
4.    USLU, T. & BAL, Y. – 1994 - Kavak (Çanakkale)da kıyı kumulu yönetimi - 12. Ulusal Biyoloji Kongresi Bildiri ve Poster Özetleri, Botanik Seksiyonu, 6-8 Temmuz 1994: 38. Edirne. 
5.    USLU, T. & BAL, Y. – 1995 - Anamur (İçel) da kıyı kumulu yönetimi - 2. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi Bildiri ve Poster Özetleri, 11-13 Eylül 1995: 19. Ankara. 
6.    USLU, T. & BAL, Y. – 1995 - Ceyhan nehri deltası kıyı kumulları jeomorfolojisi ve bitki örtüsü - TÜBİTAK, DEBAG-106 nolu proje: 121 s. Ankara. 
7.    USLU, T. & BAL, Y. – 1995 - Coastal dune management in Kumluca (Antalya) - Programme and Abstracts of the 4th Plant Life of South West Asia Symposium, 21-28 May 1995: 72. İzmir.
8.    USLU, T. & BAL, Y. – 1996 - Ceyhan deltası (Adana) nda kıyı kumulu yönetimi - 3. Coğrafya Sempozyumu Bildiri Özetleri, 15-19 Nisan 1996: 71.  Ankara.
9.    USLU, T. & BAL, Y. – 1996 - Kale (Antalya) de kıyı kumulu yönetimi - 13. Ulusal Biyoloji Kongresi, Çevre Biyolojisi Seksiyonu Bildiri ve Poster Özetleri, 17-20 Eylül 1996: 6. İstanbul. 
10.    USLU, T. & BAL, Y. – 1996 - Kavak (Çanakkale)da kıyı kumulu yönetimi - 12. Ulusal Biyoloji Kongresi, Cilt 1 Botanik Seksiyonu, 6-8 Temmuz 1994: 185-192. Edirne. 
11.    USLU, T. & BAL, Y. – 1997 - Kale (Antalya) de kıyı kumulu yönetimi - 13. Ulusal Biyoloji Kongresi, Cilt 3.  Çevre Biyolojisi Seksiyonu Bildiri ve Poster Metinleri: 42-52. İstanbul. 
12.    USLU, T. & BAL, Y. – 1997 - Coastal dune management in Kumluca (Antalya) – 4th Plant Life in Southwest and Central Asia. Ege Univ. Press: 642-659.  İzmir. 
13.    USLU, T., GEHU, J.-M. & BAL, Y. – 2003 - Mecidiye kıyı bitki örtüsü - Keşan Sempozyumu, 15-16 Mayıs 2003: 41, 95. Keşan.
14.    USLU, T., GEHU, J.-M. & BAL, Y.  – 2006 - Mecidiye (Keşan) kıyı bitki örtüsü – Keşan Sempozyumu, 15-16 Mayıs 2003: 370-382. Keşan Belediyesi yay.
15.    USLU, T. – 2009 - Ceyhan deltası kıyı kumulları - Haberanaliz İnternet Gazetesi, https://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=22038, 17.12.2009.
16.    USLU, T. – 2009 - Kumluca kıyı kumulu - Haberanaliz İnternet Gazetesi, https://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=22038, 11.11.2009. 
17.    USLU, T. – 2010 - Göksu deltası kıyı kumulu - Haberanaliz İnternet Gazetesi, https://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=22038, 29.03.2010.
18.    USLU, T. – 2010 - Kavak kıyı kumulu - Haberanaliz İnternet Gazetesi, https://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=22038, 13.04.2010. 
19.    USLU, T. – 2010 - Kale kıyı kumulu da yok ediliyor - Haberanaliz İnternet Gazetesi, https://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=22038, 15.03.2010.
20.    USLU, T. – 2010 - Tehdit altında önemli bir kumul: Mecidiye - Haberanaliz İnternet Gazetesi, https://www.haberanaliz.net/detay.asp?hid=22038, 10.05.2010.
21.    USLU, T. – 2016 – Ölüdeniz kıyı kumulu - Haberanaliz İnternet Gazetesi, https://www.haberanaliz.net/article_detail.php?article_id=3319, 09.01.2016.